SKKN Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm để nâng cao năng lực cho học sinh ở Lớp 4

 PHẦN I: Mở đầu
1. Lí do chọn đề tài:
 Là một giáo viên thực hiện công tác giảng dạy trong ngành giáo dục đã lâu, tôi 
 luôn nhận thức được việc học rất có ý nghĩa với học sinh và với toàn xã hội. Bởi giáo 
 dục là thước đo cho mọi chuẩn mực xã hội. Bản thân đã xác định được vai trò của 
 giáo dục như thế nên luôn coi trọng xứ mệnh nghề giáo của mình. Nhất là người giáo 
 viên Tiểu học, bởi vì bậc Tiểu học là bậc nền tảng cho cả một thế hệ mới, thế hệ của 
 tương lai. Nếu ngay từ khi còn nhỏ, trẻ được đào tạo một cách đầy đủ cả về kiến thức 
 và nhân cách chuẩn mực thì khi lớn lên sẽ rất có ích cho xã hội. Với tầm quan trọng 
 đó mà vai trò của người giáo viên Tiểu học luôn được chú trọng cả về chất và lượng. 
 Nhất là những giáo viên làm công tác chủ nhiệm.
 Thông thường giáo viên chủ nhiệm lớp thường dạy hầu hết các môn học ở 
 Tiểu học, có rất nhiều thời gian trên lớp mình, có trách nhiệm trực tiếp tổ chức dạy 
 học, giáo dục và tổ chức, hướng dẫn thực hiện mọi hoạt động giáo dục của lớp mình 
 chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học có một vị trí hết sức quan 
 trọng trong việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Chính vì vậy, 
 giáo viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm và uy tín, có khả năng 
 tổ chức tốt công tác dạy học và giáo dục học sinh của một lớp. Bên cạch đó rất cần 
 sự nhiệt tình sâu sát, cần cù, trí nhớ tốt, tâm lý giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ 
 cán bộ học sinh. Giáo viên chủ nhiệm vừa là người thầy vừa là người bạn của học 
 trò. Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo viên 
 chủ nhiệm Bậc Tiểu học phải là một “Người thầy tổng thể” là người thầy mẫu mực, 
 tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
 Ngày nay đất nước đang trên đà phát triển, xã hội ngày càng hiện đại với sự 
 quan tâm giúp đỡ của các cấp chính quyền địa phương, đời sống của người dân đã 
 từng bước được nâng cao, việc học hành của con em cũng được chú trọng rất nhiều. 
 Nhưng không phải là đã hết những tình trạng nghỉ học, tình trạng mất tập trung, hay 
 tình trạng học sinh không hoàn thành chương trình lớp học... Đó là điều tôi luôn, trăn 
 trở về mạch kiến thức của các em. Là người trưc tiếp giảng dạy các em tôi luôn suy 
 nghĩ về điều này và cần phải có biện pháp phù hợp, nhanh chóng để thu hút sự yêu 
 thích học tập của các em, để các em đến trường mà thấy vui như ở nhà. Vì vậy tôi đã 
 đi đến chọn giải pháp : “Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm để nâng 
 cao năng lực cho học sinh ở lớp 4B trường Tiểu học Tô Hiệu” Trong lớp vẫn còn tình trạng một số học sinh chưa chăm ngoan, chưa có ý 
thức tự học, các em chán học, không thích đến lớp học. Nhiều em còn ham chơi chưa 
tập trung vào bài học, ngồi trong lớp còn hay nói chuyện và làm việc riêng. Các em 
thích bắt chước, hiếu động nhưng ít biết tập trung và rất dễ chán khi phải tập trung 
lâu, rất khó chịu khi phải gò ép vào khuôn mẫu. Do đó mà làm cho sự phát triển năng 
lực của các em là không đồng đều.
 * Có rất nhiều nguyên nhân, trong đó có một phần do hạn chế trong giao tiếp, 
học lực yếu; khả năng tiếp thu bài của các em rất chậm nên không theo kịp nhóm. 
Các em chưa biết tự giải quyết những khó khăn, vướng mắc, chưa cố gắng tự làm 
trước khi nhờ người khác. Chưa kịp thời tìm kiếm sự trợ giúp của bạn bè, thầy cô 
giáo và bố mẹ,.... Và qua thăm nắm tình hình từ nhiều hướng tôi đã biết về tình hình 
của lớp như sau:
 Cần cố 
 Nôi dung Tốt Đạt gắng
 Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ
 lượn % lượn % lượn %
 g g g
 Tự phục vụ, tự quản 10 25 23 57 7 18
 Năn Hợp tác 11 27 19 48 10 25
 g
 Tự học, giải quyết 9 23 20 50 11 27
 lực
 2. Nội dung các giải pháp:
 2.1.Biện pháp 1: Công tác tổ chức lớp học.
 2.1.1. Nắm hoàn cảnh và đặc điểm gia đình từng học sinh
 Một trong những yếu tố quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp, trước hết 
giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng 
học sinh. Do vậy ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác lấy thông 
tin học sinh. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra và yêu cầu các em điền đầy đủ 
các thông tin trong phiếu: Cũng từ phiếu điều tra đó mà tôi biết được các em đều yêu thích văn nghê, thể 
dục thể thao, thích các hoạt động trải nghiệm và đa số các em không thích học hai 
môn Tiêng Việt và Toán. Đây là một thông tin rất giá trị với tôi. Từ đó tôi đã thay 
đổi cách lên lớp của mình, thay vì chỉ có học thôi thì nay tôi đưa trò chơi vào trong 
bài học, thay vì kiểm tra bài bằng hình thức phỏng vấn tôi thay bằng các hình thức 
khác như trò chuyện cởi mở hoặc là tổ chức các cuộc thi, đưa các kỹ thuật vào dạy 
học....tôi dành thời gian nhiều hơn để trò chuyện cùng các em, xóa bớt khoảngcác 
giữ cô và trò. Có lẽ vậy mà năng lực của lớp tôi ngày càng tiến bộ cả về học lực cũng 
như năng lực phẩm chất.
 2.1.2 Tổ chức bầu ban cán sự lớp:
 Lớp tiến hành tổ chức bầu chọn ban cán sự gồm lớp trưởng, lớp phó học tập, 
lớp phó văn thể bằng cách bỏ piếu kín.
 Trong mỗi nhóm có một nhóm trưởng do chính học sinh trong nhóm lựa chọn 
ra để điều khiển nhóm mình. Ngay từ đầu năm, tôi đã tổ chức phổ biến cho các em 
trong ban cán sự lớp và các nhóm trưởng biết cách hướng dẫn nhóm, lớp của mình 
thực hiện các hoạt động học và các em có thể thay phiên nhau làm nhóm trưởng. Vì 
thế trong một giờ học các em nhóm trưởng có thể như một giáo viên chỉ đạo, hướng 
dẫn các thành viên trong nhóm thực hiện, tự tiến hành tìm hiểu kiến thức từng nhiệm 
vụ của hoạt động.
 Sau một thời gian xây dựng ban cán sự lớp, tôi nhân thấy các em rất hứng thú 
và có trách nhiệm với nhiệm vụ mà cô giao phó, các em hoạt động một cách rất linh 
hoạt, các ban trong lớp có thể thay đổi vị trí cho nhau. Trước đây Ban văn nghệ chỉ 
là các nữ nhưng sau một thơi gian các bạn nam vẫn có thể làm được Ban văn nghệ 
của lớp.
 Để phát huy được tính tích cực của tất cả các em trong lớp thì cứ hai tháng tôi 
lại thay đổi Hội đồng tự quan một lần, để các em có thể thử sức lãnh đạo của mình, 
tạo cơ hội cho các em thể hiện bản thân. Không chỉ có vậy tôi con vận động những 
bạn học sinh cá biệt của lớp vào trong ban cán sự lớp để các em hòa nhập cùng các 
bạn trong lớp, từ đó mà hoàn thiện bản thân của mình. Có lẽ vậy mà trải qua một thời 
gian mọi động của lớp đều đạt kết quả tốt, cụ thể: 
 Công tác sệ sinh trường lớp cũng luôn được Đội đánh giá là sạch sẽ gọn gàng. 
Các em thực hiện một cách chủ động, tự giác. 
 Ví dụ: vào đầu giờ học, giờ ra chơi hay vào cuối buổi học Ban lao động của 
lớp thường điều hành các bạn trong nhóm làm trực nhật, vệ sinh lớp học, chăm sóc mong đợi. Nhưng không phải cha mẹ nào cũng làm được điều đó cho con của mình. 
Bên cạnh đó vẫn còn có những em vi phạm vào nội quy của lớp chẳng hạn như học 
sinh còn hay quên sách vở, dụng cụ học tập, học còn chậm thì giáo viên phải gặp phụ 
huynh trao đổi để cùng nhau phối kết hợp, giúp đỡ cho các em mau tiến bộ.
 Ví dụ: Em Hoàng là một học sinh thường xuyên đi học trễ, chữ viết xấu 
trong lớp thì hay đùa giỡn không tập trung vào bài học.... Biết vậy tôi liền kết hợp với 
phụ huynh nắm thời khóa biểu cũng như giờ giấc đi về để kiểm tra. Gia đình và giáo 
viên chủ nhiệm thường xuyên gặp gỡ, trao đổi và thông báo cho nhau về tình hình học 
tập ở lớp cũng như ở nhà để có biện pháp khắc phục kịp thời. Đến lớp tôi gặp riêng 
em khuyên bảo, phân tích cái sai của em để cho em hiểu. Em hứa sẽ sửa đổi. Ở lớp 
luôn có lời khen em ấy dù là việc rất nhỏ để em cảm thấy mình không bị bỏ rơi, luôn 
được thầy cô và bạn bè quan tâm và tôn trọng. Qua thời gian uốn nắn cùng sự hỗ trợ 
nhiệt tình của gia đình tôi thấy em có sự tiến bộ rõ rệt. Đây cũng là niềm vui, là động 
lực để tôi phấn đấu nhiều hơn nữa cho sự nghiệp trồng người trong bao năm qua.
 Trong thời gian qua bản thân luôn quan tâm tới vai trò của phụ huynh 
học sinh. Bằng những cuộc trao đổi ngắn trên điện thoại hay trao đổi một cách trực 
tiếp mà tôi đã tạo ra được mối quan hệ khăng khít, phần để phát huy vai trò của phụ 
huynh học sinh, phần để nắm được các thông tin về học sinh từ nhà. Với mối quan hệ 
mật thiết đó, nhiều phụ huynh cũng tình nguyện giúp đỡ lớp trong các phong trao thi 
đua, nhiều phụ huynh đã giúp đỡ lớp học nhiều hoạt động hoặc là trồng cây xanh để 
trang trí lớp học thân thiệt. Đây chính là một sự thành công lớn mà tôi hằng mong 
muốn.
 3. Biện pháp 3: Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực vào các hoạt 
động học để từng bước nâng cao chất lượng của lớp.
 Phương pháp dạy học chính là cách thức, sự tương tác chung giữa giáo viên và 
học sinh ở trong điều kiện dạy học nhất định, nhằm đạt được các mục tiêu của việc 
dạy học. Nó là một vũ khi vô cùng hiệu quả cho bất cứ thầy cô giáo nào, bởi khi áp 
dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, giờ giảng của tôi trở nên sinh động, hấp 
dẫn và có ý nghĩa. Người học là trung tâm nhưng vai trò, uy tín của người thầy được 
đề cao hơn. Tôi xin nêu một số biện pháp sau.
 Phương pháp vấn đáp
 Vấn đáp:Là phương pháp trong đó giáo viên đặt ra câu hỏi để học sinh 
trả lời, hoặc học sinh có thể tranh luận với nhau và với cả giáo viên; qua đó học sinh 
lĩnh hội được nội dung bài học. Sinh Hoạt lớp là một tiết học có thời lượng như bao môn khác nhưng 
hiệu quả mà nó mang lại là vô cùng to lớn, sau một tuần học dài các em lại được tập 
làm người lớn, biết tự nhận xét bản thân mình, cũng biết phê bình góp ý cho 
bạnnói chung tiết sinh hoạt cuối tuần của lớp tôi rất là vui và luôn được các bạn ấy 
mong đợi. Còn riêng phần tôi thì tôi nhận thấy cứ sau một tuần đó các con lại lớn lên 
một chút, lớn lên về nhận cách và lớn lên cả về năng lực. Đó là niềm vui mà mỗi khi 
tôi nghĩ lại.
 Tiến hành một tiết sinh hoạt lớp tôi thường thực hiện như sau:
 Họp ban cán sự lớp
 Xác định mục tiêu tiết sinh hoạt
 Lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức
 Các bước tiến hành tiết sinh hoạt lớp
 Dù có lựa chọn hình thức tổ chức tiết sinh hoạt như thế nào, chúng ta 
cũng cần tiến hành theo các bước sau:
 1. Ổn định lớp.
 2. Nêu mục đích lí do.
 3. Phân công, chuẩn bị các nội dung cần thực hiện, những công việc này 
đã được tôi củng Ban cán sự lớp tư vấn, thống nhất trong cuộc họp Ban cán sự.
 4. Thảo luận tổ, nhóm. Thời gian thảo luận tùy vào nội dung cần trao đổi. 
Để nhanh gọn và hiệu quả có thể khuyến khích HS thảo luận trước trong giờ chơi hay 
trước buổi học.
 Tùy vào điều kiện cũng như tình hình thực tế, từng thời điểm mà tôi có 
thể lựa chọn các nội dung thảo luận cho học sinh:
 Chẳng hạn: Khắc phục những hạn chế tuần qua; điều chỉnh nội quy lớp 
học; biện pháp thực hiện kế hoạch tuần tới
 5. Tổ chức trình bày – sinh hoạt lớp (học sinh tự thực hiện theo hình thức 
tự quản có sự tiếp sức của tôi)
 6. Tôi nhận xét, tổ chức bình chọn những thành viên ưu tú trong tuần, 
những tiến bộ vượt bậc của các cá nhân, để khen ngợi, khích lệ đồng thời nhắc nhở, 
chỉnh sửa, đôn đốc khắc phục những khuyết điểm (nếu có). Mỗi tiết sinh hoạt cần lồng 
ghép nội dung sinh hoạt theo chủ điểm tháng. Nội dung này cần ngắn gọn, có thể 
chuyển thể thành văn nghệ để thay đổi không khí tiết sinh hoạt, Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ
 lượng % lượng % lượng %
 Tự phục vụ, tự quản 15 37 25 63 0 18
 Năng Tăng Tăng Giảm 
 lực 12 6 18
 Hợp tác 15 37 23 57 2 6
 Tăng Tăng Giảm 
 10 9 19
 Tự học, giải quyết 16 40 21 52 3 8
 Tăng Tăng Giảm 
 13 2 15
 Với những giải pháp cụ thể nêu trên đã đem lại cho tập thể lớp 4A3 đạt được 
 nhiều kết quả đáng khích lệ so với đầu năm học. Giải pháp đã đem lại hiệu quả trong 
 việc phát triển kỉ năng, cũng như các hoạt động giáo dục khác mà nhiệm vụ năm học 
 đã đề ra . Mặc dù những biện pháp này chưa đồng bộ nhưng tôi tin rằng nó luôn có kết 
 quả tốt cho tất cả các lớp trong toàn trường.
4. Kết luận
 Ở bậc tiểu học giáo viên chủ nhiệm là người đóng vai trò quyết định, người giữ 
 vai trò then chốt trong việc tổ chức phát triển nhân cách, năng lực, trí tuệ của học sinh. 
 Nếu giáo viên chủ nhiệm là người có kinh nghiệm dạy học, giàu đức tận tuỵ hy sinh 
 cho" Tất cả vì học sinh thân yêu" thì sản phẩm của họ là những em học sinh tốt cả về 
 phẩm chất, năng lực cũng như học lực.
 Lao động của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là lao động sáng tạo 
 không ngừng, sự sáng tạo đó đòi hỏi phải toàn diện: sáng tạo trong tổ chức các hoạt 
 động học tập, vui chơi, trong sinh hoạt tập thể và đặc biệt là trong các biện pháp giáo 
 dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy chỉ có những giáo viên 
 thực sự tâm huyết với nghề, thực sự thương yêu học sinh của mình thì mới có thể hoàn 
 thành tốt nhiệm vụ. 
 Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên 
 giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình 
 huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên