SKKN Một số biện pháp giúp tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả Lớp 4

 MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
 Năm học 2019-2020 là năm học có nhiều biến động do dịch Covid-19 
(SARS-CoV-2) gây ra. Như các thầy cô đã nắm được, tình hình dịch bệnh 
Covid-19 trong thời gian qua diễn biến rất phức tạp. Học sinh cả nước nghỉ học 
từ ngày 3/2/2020 đến ngày 4/5/2020 mới bắt đầu quay trở lại trường học. Trong 
thời gian này, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quyết định tổ chức dạy học trực 
tuyến cho học sinh trong những ngày nghỉ dịch. Ngày 27/3/2020, Sở GD&ĐT 
Hà Nội ban hành Công văn số 967 về việc hướng dẫn dạy học trên truyền hình 
và dạy học trực tuyến, theo đó cho phép các nhà trường kiểm tra, đánh giá 
thường xuyên kết quả học tập của học sinh. Qua đây, các thầy cô cũng tiếp cận 
gần hơn với hình thức dạy học trực tuyến. 
 Là giáo viên chắc hẳn các thầy cô cũng đã từng trăn trở làm thế nào để 
giờ học diễn ra hiệu quả, không khí lớp học diễn ra thoải mái nhẹ nhàng với 
mình cũng như học sinh và làm thế nào để học sinh có hứng thú trong việc học?
 Đối với một giờ học trên lớp, trong không gian lớp học, thầy và trò được 
trao đổi trực tiếp, các hoạt động diễn ra nhịp nhàng đôi khi vẫn không tránh khỏi 
sự nhàm chán hay hoạt động dạy – học chưa thực sự hiệu quả. Vậy khi học sinh 
học tập trực tuyến, không gian học tập bị hạn chế, tương tác giữa thầy cô và học 
sinh bị giảm đi đáng kể, làm thế nào để tiết học vẫn diễn ra một cách hiệu quả, 
học sinh có hứng thú học tập và phát huy được tính tích cực của mình hẳn là một 
bài toán mà các thầy cô quan tâm. Với vốn kinh nghiệm còn ít ỏi của mình, cùng 
với việc thực hiện giảng dạy trực tuyến trong thời gian vừa qua, tôi mạnh dạn 
nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả” 
nhằm giúp các thầy cô có cách làm phù hợp để giúp học sinh lĩnh hội kiến thức 
một cách tốt nhất khi tham gia học trực tuyến.
2. Mục đích nghiên cứu
 Đưa ra một số biện pháp giúp giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 - Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp giúp tổ chức dạy học trực tuyến 
hiệu quả
 - Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 4A5 trường Tiểu học Ngọc Lâm, 
quận Long Biên, TP Hà Nội
4. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp quan sát, nhận xét
 - Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu
 - Phương pháp thực nghiệm 3. Vào lớp học đúng giờ, đăng nhập trước từ 2-5 phút để đảm bảo kết nối 
sẵn sàng trước khi buổi học bắt đầu.
 4. Luôn bật camera và tắt micro trong suốt thời gian học, chỉ bật micro 
khi được giáo viên cho phép để phát biểu.
 5. Ngồi học ngay ngắn và tập trung như khi học trên lớp, không làm việc 
riêng, giải quyết nhu cầu cá nhân vào giờ giải lao, trang phục lịch sự.
 6. Hiểu và thực hiện đúng bộ kí hiệu của phần mềm dạy học trực tuyến.
 7. Không bật các thiết bị, chương trình khác trên máy tính hoặc làm việc 
riêng trong khi học.
 8. Bảo mật ID lớp học, không cho người khác thông tin để đăng nhập 
vào lớp học của mình.
 *Đối với phụ huynh học sinh:
 Với đối tượng học sinh tiểu học, để nội quy lớp học đạt hiệu quả cao, 
bên cạnh sự nghiêm túc thực hiện của HS cũng cần sự phối hợp của PHHS. Cha 
mẹ sẽ hướng dẫn cũng như hỗ trợ con về nhiều mặt để việc học của con đạt kết 
quả tốt. GV đưa ra một số nội quy đối với PHHS như sau:
 1. Sắp xếp vị trí ngồi học cho con trong một không gian phù hợp: yên 
tĩnh, riêng tư, thoải mái.
 2. Hướng dẫn và hỗ trợ con chuẩn bị bài, thực hiện các hoạt động trước 
buổi học theo yêu cầu của giáo viên.
 3. Chuẩn bị đầy đủ thiết bị, đảm bảo đường truyền internet. Hỗ trợ kĩ 
thuật trước và trong khi các con học (nếu cần).
 4. Nếu phụ huynh tham gia học cùng con, vui lòng ngồi ở vị trí phù hợp 
và giữ yên lặng trong suốt buổi học.
 5. Chủ động trao đổi với giáo viên để được hỗ trợ trong trường hợp con 
không vào được lớp học trực tuyến hoặc con cần được giảng giải thêm. 
 Việc PHHS phối hợp với GV thực hiện nội quy lớp học là vô cùng quan 
trọng. Bởi vì các con học sinh còn nhỏ, chưa thành thạo trong việc sử dụng các 
thiết bị điện tử như máy tính hoặc điện thoại thông minh, đôi khi không xử lí 
được các tình huống xảy ra như: không vào được lớp học, không có âm thanh 
hoặc không thấy hình ảnh,...Khi đó, GV và HS rất cần sự có mặt của PHHS giúp 
con xử lí kịp thời. Hay đôi khi, cô dặn con chuẩn bị bài nhưng con lại quên, lúc 
này lời dặn dò của cha mẹ thật sự hữu ích, giúp con một lần nữa nhớ lại nhiệm 
vụ học tập của mình. Nhờ việc đưa ra những nội quy trên với PHHS mà chất 
lượng học tập khi HS tham gia học trực tuyến được nâng lên đáng kể. Ngoài các phương pháp giảng dạy như: Quan sát, đàm thoại, thảo luận, 
thí nghiệm, và các hình thức: học nhóm - cá nhân - cả lớp, liệu giáo viên có 
thể tạo ra một hình thức học khác để học sinh “Học mà chơi – chơi mà học” 
hay không? Điều đó chắc chắn là được. Đó chính là “Tổ chức các trò chơi học 
tập”.
 Nếu giáo viên biết tổ chức tốt, hợp lí “Các trò chơi học tập” thì đây sẽ 
là một hình thức học tập hết sức hứng thú đối với học sinh. Những hình thức này 
chỉ tiến hành vài phút nhưng hấp dẫn học sinh, học sinh học tập kiến thức mới 
và ôn tập củng cố kiến thức cũ trong một không khí thoải mái, không gò bó và 
giúp học sinh biết ứng dụng những trò chơi đã học vào hoạt động tự vui chơi 
hàng ngày.
 Tuy nhiên, khi học tập trực tuyến, việc tổ chức các trò chơi học tập bị 
hạn chế nên giáo viên cần thay đổi cách thức tổ chức các trò chơi học tập cho 
học sinh. Thay vì các trò chơi hành động được tổ chức trực tiếp, GV thiết kế trò 
chơi qua powerpoint để học sinh tham gia. Các trò chơi được phân bố hợp lí 
trong suốt tiết học, chủ yếu ở phần ôn bài cũ để giúp học sinh có hứng thú trước 
khi vào bài học mới và ở phần củng cố để giúp học sinh có hứng thú đến tận 
cuối bài học. 
 Ngoài việc thiết kế các trò chơi trên powerpoint, GV có thể sử dụng 
ngay các trò chơi trên ứng dụng Violet đã được thiết kế sẵn. Tuy nhiên, để tăng 
sự hứng thú cho HS, GV cần hướng dẫn HS cách thao tác để HS sử dụng và 
chọn đáp án trên màn hình chia sẻ của GV. Khi HS được thao tác trực tiếp trên 
màn hình sẽ hứng thú hơn khi HS chọn đáp án và GV thao tác. 
 GV cần thiết kế các hoạt động học tập sao cho HS được tương tác với 
GV một cách nhiều nhất vì khi học trực tuyến, HS phải lắng nghe và quan sát 
GV qua màn hình đòi hỏi HS phải tập trung cao hơn mà đặc điểm tâm sinh lí 
học sinh tiểu học không tập trung được quá lâu. Lúc này, GV cần sát sao nhắc 
nhở kịp thời để HS tiếp thu bài học một cách tốt nhất. GV cần bao quát được lớp 
học để kịp thời nhắc nhở, động viên nếu HS xao nhãng hoặc làm việc riêng để 
HS tiếp thu bài học một cách tốt nhất. Trong quá trình giảng dạy, nếu GV chia 
sẻ màn hình powerpoint mình đang dạy thì sau khi mỗi hoạt động nhỏ kết thúc, 
GV sẽ thoát màn hình chia sẻ để quan sát lại bộ HS cả lớp để động viên kịp thời. 
Hoặc ngay khi giảng bài, khi lắng nghe HS phát biểu, GV cũng có thể dùng các 
thanh công cụ của phần mềm để kiểm soát tình hình học tập HS. 
 Ví dụ minh họa: Bài: Luyện tập chung (trang 136) – Toán 4
 1. Ôn bài cũ: GV tổ chức trò chơi “Ai nhanh ai đúng?”
 Mục tiêu: Giúp HS ôn lại kiến thức của bài học trước 2.3. Chú trọng và đề cao kịp thời hành động của học sinh
 Để việc học tập đạt hiệu quả, GV cần chú trọng đến những việc học sinh 
làm được.
 Với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi tiểu học, HS rất dễ hứng thú khi được 
khen ngợi, được thầy cô và các bạn công nhận sự cố gắng của mình. Khi học ở 
trên lớp, việc thầy cô quan sát được những tiến bộ của học sinh là rất rõ thông 
qua các hoạt động học tập trong ngày. Khi học trực tuyến, góc nhìn của thầy cô 
trở nên hạn hẹp hơn nhưng không vì thế mà thầy cô bỏ qua việc khích lệ học 
sinh đúng lúc. Thông qua những việc làm nhỏ của HS mà thầy cô đưa ra những 
khen thưởng, động viên kịp thời để HS hứng thú hơn khi tham gia học trực 
tuyến, nhờ đó phát huy được tính tích cực của mình. Cụ thể, bản thân tôi đã áp 
dụng những việc làm sau:
 Khen thưởng động viên kịp thời:
 1. HS vào học đúng giờ khi cô giáo điểm danh: tặng 1 sao
 2. HS chuẩn bị đầy đủ sách vở trước khi vào học: tặng 1 sao
 3. HS xung phong đọc bài, trả lời câu hỏi xây dựng bài: tặng 1-5 sao
 4. HS trả lời đúng câu hỏi/ tham gia trò chơi: tặng 5 sao
 5. HS gửi bài cho cô đúng hạn: tặng 5 sao
 6. HS hoàn thành bài đúng trước hạn/ có ý kiến sáng tạo: tặng 10 sao
 Những sao khen thưởng này được tổng hợp lại để đổi lấy phiếu khen 
hoặc phần thưởng khi HS quay trở lại trường học.
 Đặc biệt, GV chú ý lưu tâm hơn đến những HS còn rụt rè hay nhút nhát, 
cố gắng đảm bảo trong giờ học trực tuyến mỗi HS được gọi 1 lần. 
 Ngoài ra, để khích lệ tinh thần của HS và để HS có thể theo dõi được sự 
tiến bộ của mình, GV có thể lập bảng thống kê khen thưởng. GV thiết kế một 
bảng tên học sinh của mình trong lớp, nếu học sinh làm một điều gì đó đặc biệt 
(trả lời chính xác, thắng một trò chơi, giúp đỡ các bạn khác, có sáng kiến đối với 
bài học,...) sẽ nhận được một điểm, điểm được tượng trưng bằng một con tem 
hay một cái dấu trên bảng tên của con. Kết thúc buổi học, bạn nào có nhiều điểm 
nhất sẽ được một phần thưởng lớn hơn do giáo viên đã quy định từ trước. Tuy 
nhiên, giáo viên hãy đảm bảo mỗi buổi một học sinh khác nhau được nhận 
thưởng. (Phụ lục)
2.4. Huy động sự đồng hành của PHHS
 Như đã nêu ở phần nội quy dành cho PHHS khi HS tham gia học trực 
tuyến, chúng ta thấy được vai trò quan trọng của PHHS khi HS tham gia học tập. 
Trong thời gian nghỉ dịch, cha mẹ như người thầy thứ hai của con, phối hợp 
cùng GV chỉ dạy cho con các kiến thức của bài học. Việc huy động sự đồng - Học sinh vào học đúng giờ, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập trước khi 
vào học. HS thi đua cùng phấn đấu để nhận được nhiều sao khen thưởng của 
thầy cô.
 - HS sử dụng thành thạo các thiết bị cũng như thao tác tốt khi được cô 
mời trả lời.
 - HS thực hiện tốt nề nếp lớp học, không làm việc riêng, không xin đi vệ 
sinh hay uống nước giữa giờ. Các con đều thực hiện những việc làm cá nhân vào 
khoảng thời gian nghỉ giải lao giữa giờ.
 - Nhờ sự phối hợp của PHHS, số lượng HS tham gia học tập từ buổi thứ 
3 trở đi ổn định mở mức 47,48/ 50 học sinh tham gia học tập (những em còn lại 
không tham gia được đều có lí do cụ thể mà PH đã thông báo lại với thầy cô).
 - HS tích cực tham gia các hoạt động học tập, hăng hái phát biểu xây 
dựng bài, tập trung tốt trong suốt buổi học. PHỤ LỤC
Minh họa bảng thống kê sao khen thưởng trong 1 buổi học trực tuyến MỤC LỤC
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài....................................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................................1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................................1
4. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................................1
NỘI DUNG ................................................................................................................................2
1. Cơ sở lí luận và thực trạng...................................................................................................2
2. Các biện pháp đã thực hiện..................................................................................................2
2.1. Xây dựng nội quy lớp học...................................................................................................2
2.2. Tổ chức các hoạt động học tập phong phú........................................................................4
2.3. Chú trọng và đề cao kịp thời hành động của học sinh .....................................................7
2.4. Huy động sự đồng hành của PHHS ..................................................................................7
2.5. Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất .................................................................................................8
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm ..................................................................................8
KẾT LUẬN..............................................................................................................................10