SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật

 Phần thứ nhất
 ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lí do chọn đề tài:
 Môn Kĩ thuật có vị trí quan trọng trong nhà trường được dạy có hệ thống từ 
tiểu học đến trung học. Mục tiêu của môn kĩ thuật lớp 4 là đúng đắn, phù hợp góp 
phần đạt mục tiêu chung của giáo dục tiểu học bởi vì: Cũng như các môn học khác 
môn Kĩ thuật góp phần vào việc hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu về đạo 
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản khác của học sinh, là một bộ phận 
của kĩ thuật phổ thông. Môn Kĩ thuật giúp cho học sinh tập áp dụng những kiến thức 
đã học từ các môn học khác như: Toán, Tự nhiên & Xã hội v.v.. .vào quá trình làm ra 
sản phẩm, qua đó củng cố và vận dụng kiến thức đã học góp phần nâng cao chất lượng 
các môn học khác. Môn Kĩ thuật góp phần rất quan trọng trong việc rèn luyện phương 
pháp suy nghĩ, phương pháp giải quyết vấn đề, góp phần phát triển tư duy sáng tạo. 
Nó đóng góp vào việc hình thành các phẩm chất của người lao động mới như: cần cù, 
cẩn thận, có ý thức vượt khó, làm việc có kế hoạch, có nề nếp và tác phong khoa học.
 Mục tiêu của môn kĩ thuật 4 :
 Kiến thức : Giúp cho học sinh hiểu được nhũng tri thức cần thiết và tối thiểu 
về kĩ thuật cắt, khâu thêu, kĩ thuật trồng cây rau hoa và kĩ thuật lắp ghép mô hình. 
Trên cơ sở đó, bước đầu cho các em làm quen với các lãnh vực hoạt động dịch vụ 
nông nghiệp, công nghiệp.
 Kĩ năng : Hình thành ở học sinh kĩ năng lao động đơn giản : khâu, thêu, trồng 
cây, lắp ghép được một số mô hình kĩ thuật, và sử dụng các dụng cụ thông thường 
(kéo, kim khâu, thước, cuốc,.) trong quá trình lao động. Bước đầu hình thành ở học 
sinh tư duy sáng tạo, thói quen lao động có kĩ thuật theo quy trình công nghệ và bồi 
dưỡng năng lực làm việc hợp tác với người khác.
 Thái độ : Giáo dục học sinh yêu lao động, kính trọng người lao động, biết quý 
sản phẩm lao động. Rèn luyện tính kiên trì, cẩn thận và thói quen làm việc theo quy - Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 4E
 - Phạm vi nghiên cứu:
 + Nghiên cứu lý luận cơ bản về dạy kĩ thuật bậc tiểu học.
 + Nghiên cứu thực trạng kỹ năng lao động đơn giản: khâu, thêu, trồng cây, lắp 
ghép được một số mô hình kĩ thuật, và sử dụng các dụng cụ thông thường (kéo, kim 
khâu, thước, cuốc,...) trong quá trình lao động của học sinh lớp 4.
 - Ứng dụng: Dạy môn Kĩ thuật cho học sinh lớp 4.
 3. Khảo sát chất lượng học tập của học sinh đầu năm:
 Nhiều năm qua, khi được phân công giảng dạy lớp 4, tôi đều tiến hành khảo 
sát chất lượng của các em. Năm học 2017 - 2018 này cũng vậy, khi mới nhận lớp tôi 
đã tiến hành khảo sát thông qua dạy những tiết dạy đầu năm học. Qua việc khảo sát 
tôi thấy rằng kĩ năng thực hành của học sinh còn nhiều hạn chế. trước trên vải rồi nhưng vẫn làm không đẹp. Đối với chương II “Kĩ thuật trồng rau 
hoa”: hàng tuần vào tiết chào cờ đầu tuần cô tổng phụ trách có nhắc nhở rất nhiều về 
sự chăm sóc các bồn hoa của sân trường nhưng hầu như các em phớt lờ, chưa có sự 
chăm sóc cẩn thận; các em không tự tay lao động và ít tiếp xúc với môi trường bên 
ngoài không chịu tìm hiểu, không biết cách chăm sóc m ột số cây hoa đơn giản. Đối 
với chương “Lắp ghép mô hình” một số em sử dụng chưa thành thạo dụng cụ cờ lê, 
tuốc - nơ -vít để lắp tháo các bộ phận chi tiết. Nội dung thêu chưa phù hợp với học sinh 
nam. Học sinh học tập một cách thụ động, chủ yếu nghe giảng, nhớ và làm lại theo sự 
làm mẫu của giáo viên.
 3. Một số biện pháp:
 Ở lứa tuổi 11, sinh lý của não vẫn tiếp tục hình thành. Việc dạy học sẽ kích thích 
mạnh mẽ sự phát triển các chức năng não. Nhờ đó đã xuất hiện các điều kiện để chuyển 
dần từ tư duy hình tượng - đồ vật sang tư duy hình tượng - đồ vật sang tư duy trừu 
tượng - lời. Nhưng cũng cần chú ý rằng, ở lứa tuổi này trẻ lúc nào cũng tìm chổ dựa ở 
kinh nghiệm cảm tính, ở những biểu tượng, ấn tượng của bản thân, những tri thức gần 
gũi với cuộc sống của các em.
 Học sinh tiểu học dễ đãng trí trong công việc mà các em chưa hứng thú, khó tập 
trung chú ý đến những tài liệu thiếu hấp dẫn về cảm xúc trực tiếp. Hơn nữa học sinh 
tiểu học rất hăng hái và ham thích vận động. Vừa hiếu động, vừa chưa biết điều khiển 
hoàn toàn hành vi của mình, thường dẫn đến hiện tượng dễ bị kích động, thiếu kiềm 
chế và vô tổ chức... Tuy nhiên, cần nhấn mạnh 3 nét đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu 
học :
 - Mỗi học sinh tiểu học là một chỉnh thể, một thực thể hồn nhiên.
 - Trong mỗi học sinh tiểu học tiềm tàng khả năng phát triển.
 - Mỗi học sinh là một nhân cách đang hình thành và phát triển.
 Để giúp học sinh học tốt môn kĩ thuật lớp 4, tôi hướng dẫn học sinh theo những 
nội dung sau: Các bài học về kĩ thuật trồng rau, hoa bao gồm bài học lý thuyết , bài thực hành 
hoặc lý thuyết kết hợp với thực hành. Do vậy, khi thực hiện, giáo viên kết hợp sử dụng 
nhiều phương pháp như vấn đáp, tìm tòi, trực quan, thảo luận nhóm, thực hành kĩ thuật.
 Tùy nội dung của bài giáo viên có thể tổ chức giờ học ngay tại lớp hoặc tại vườn 
trường. Đối với những bài học lý thuyết, giáo viên nên chọn nội dung thích hợp để xây 
dựng phiếu học tập và tổ chức thảo luận theo nhóm để học sinh tự tìm hiểu hoặc đưa 
ra phương án giải quyết vấn đề theo cách hiểu của các em.
 Chương 3: Lắp ghép mô hình kỹ thuật
 Yêu cầu đặt ra cho việc thực hiện các bài học là học sinh không chỉ biêt lắp ghép 
mô hình kĩ thuật theo hướng dẫn của giáo viên mà phải hình thành tư duy kĩ thuật và 
lòng ham thích tìm tòi để tự lắp ghép mô hình kĩ thuật mới. Muốn vậy, khi tổ chức dạy 
học các bài về lắp ghép mô hình kĩ thuật cần: để sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học có 
hiệu quả chúng ta phải nắm vững cách sử dụng của từng đồ dùng như sau:
 3.2. Nắm vững cách sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học
 Đổi mới phương pháp học phải đi đôi với việc tăng cường sử dụng các thiết bị 
dạy học trong mỗi giờ học. Mặt khác mục tiêu chủ yếu của dạy học kĩ thuật là hinh 
thành kĩ năng kĩ thuật cho học sinh thông qua viêc tổ chức cho học sinh thực hành, vì 
vậy, một trong những yêu cầu cơ bản của dạy - học môn kĩ thuật ở lớp 4 là giáo viên 
và học sinh phải có đầy đủ thiết bị dạy học theo yêu cầu của mỗi bài học. Thiết bị dạy 
học kĩ thuật ở lớp 4 bao gồm:
 - Sách giáo khoa, sách giáo viên kĩ thuật 4, tranh mẫu: gồm vât liệu, dụng cụ 
khâu, thêu, mẫu mũi khâu, thêu cơ bản và mẫu ứng dụng ; dụng cụ gieo trồng, chăm 
sóc rau, hoa và các chi tiết, dụng cụ, mẫu môt số mô hinh lắp ghép kĩ thuật; dụng cụ 
vật liệu cần thiết để giáo viên hướng dẫn thao tác kĩ thuật và học sinh thực hành. Tùy 
nội dung từng bài, giáo viên và học sinh chuẩn bị đồ dùng dạy học cho phù hợp. Để 
đảm bảo có được đầy đủ thiết bị dạy học, mỗi giáo viên cần chủ đông sáng tạo làm dồ 
dùng dạy học, đồng thời hướng dẫn học sinh chuẩn bị đầy đủ vật liệu, dụng cụ thực dương khen thưởng, động viên học sinh còn chậm có hướng phát huy.
 - Dạy học thông qua các hoạt động học tập của học sinh: nội dung của bài học 
thông qua các hoạt động như hoạt động quan sát nhận xét mẫu, hoạt động hướng dẫn 
thao tác mẫu, hoạt động thực hành. Trong các hoạt động này, giáo viên đóng vai trò là 
người tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện cho HS tham gia vào các hoạt động như hoạt 
động quan sát, đàm thoại, thực hiện các thao tác làm ra sản phẩm... Qua đó khám phá 
ra những điều chưa biết và thu nhận những kiến thức, kĩ năng cần thiết theo mục tiêu 
bài học.
 - Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học: Khi dạy môn kĩ thuật, giáo 
viên không dạy theo kiểu “rót” kiến thức từ thầy sang trò, giảng giải mọi vấn đề mà 
cần tập trung hướng dẫn cho học sinh “ học cách học”, học cách phát hiện vấn đề, giải 
quyết vấn đề theo cách riêng của các em. Hướng dẫn cho học sinh cách đọc SGK để 
bước đầu làm quen với phương pháp tự học.
 - Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác: học tập hợp tác trong 
giờ kĩ thuật được tổ chức dưới hình thức học tập theo nhóm khi học sinh thực hành, 
trưng bày, trang trí sản phẩm hoặc khi thảo luận những vấn đề kĩ thuật do giáo viên đặt 
ra trong giờ học.
 - Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò: HS phải được tham gia tự 
đánh giá dựa trên sự hướng dẫn và các gợi ý về tiêu chí đánh giá của giáo viên . Khi 
giáo viên tổ chức trưng bày, đánh giá sản phẩm thực hành thì khuyến khích, động viên 
học sinh tham gia đánh giá. Việc kết hợp đánh giá của học sinh với đánh giá của GV 
không những tạo không khí học tập sôi nổi, tích cực, hứng thú mà còn góp phần hình 
thành năng lực đánh giá cho học sinh ngay ở cấp tiểu học.
 Sau đây là quy trình và phương pháp dạy học môn kĩ thuật 4 đối với lớp tôi đã 
thực hiện
 - Chương: cắt, khâu, thêu:
 Chương này gồm các kỹ năng sau: (1) Hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét chọn loại kim phù hợp với độ dày, mỏng từng loại vải. Nên dùng kim có mũi nhọn, 
sắc, thon mũi. Khi dùng xong nên để kim đúng chỗ quy định. Tốt nhất nên làm “ gối” 
cắm kim để giữ kim không bị gỉ hay gãy mũi kim.
 + Thước: Gồm có thước dây, thước gỗ.
 Thước dây: Ngoài tác dụng để đo các số đo trên cơ thể, thước dây còn dùng để 
kiểm tra kích thước sản phẩm. khi dùng xong hướng dẫn học sinh cất cẩn thận, để thước 
không bị hỏng (chảy nhựa do quá nóng, bị xoắn lại...) khi đo thiếu chính xác.
 Thước gỗ:
 Khi kẻ, vẽ trên vải, tay trái cầm thước (ngón cái ở trên, 4 ngón ở dưới), cách 
cầm thước như vậy thao tác và di chuyển thước sẽ nhanh, dễ dàng.
 + Phấn may:
 Khi kẻ, vẽ, cầm phấn bằng ngón cái và ngón trỏ. Tránh dùng phấn cùng màu với 
vải, làm xong cho phấn vào hộp tránh phấn vỡ vụn.
 + Khung thêu:
 Khi căng vải lên khung, phải vuốt và kéo vải cho thật thẳng và đều về mọi phía, 
để vải không bị xô lệch, độ căng của vải tùy thuộc vào từng loại vải:
 - Loại vải mỏng: căng vừa
 - Loại vải dày: căng thẳng
 + Giấy than
 Giấy than rất quan trọng và cần thiết khi thêu, giấy than dùng để in mẫu thêu lên 
vải. Dùng tờ giấy than đặt ở giữa lớp vải và mẫu thêu, có thể lấy kim ghim chặt để mẫu 
thêu không bị xê dịch.
 Ví dụ 1:
 Bài: Vật liệu dụng cụ cắt khâu thêu (tiết 1)
 * Hướng dẫn học sinh tìm hiểu đặc điểm và cách sử dụng kéo. + Vạch dấu trên vải:
 Khi vạch dấu đường thẳng phải dùng thước có cạnh thẳng , đặt thước đúng vị 
trí đánh dấu 2 điểm theo độ dài cần cắt.
 Khi vạch dấu đường cong cũng phải vuốt thẳng mặt vải. Sau đó vẽ theo vị trí 
đã định.
 + Cắt vải theo đường vạch dấu: Giáo viên cho học sinh quan sát hình sách giáo 
khoa, bên cạnh đó giáo viên kết hợp cho học sinh quan sát tranh quy tr ình.
 Lưu ý: Khi thực hiện cắt theo đường vạch dấu :
 + Tì kéo lên mặt bàn để cắt cho chuẩn
 + Mở rộng 2 lưỡi kéo và luồn lưỡi kéo nhỏ hơn xuống dưới mặt vải để vải không 
bị cộm lên.
 + Khi cắt, tay trái cầm vải nâng nhẹ lên để dễ luồn lưỡi kéo.
 + Đưa lưỡi kéo cắt theo đường vạch dấu
 + Chú ý giữ an toàn không đùa nghịch.
 Giáo viên chốt: Khi vạch dấu trên vải dù đường thẳng hay khi vạch dấu đường 
cong cũng phải vuốt thẳng mặt vải, sau đó vẽ. Khi cắt tay phải cầm kéo, tay trái cầm 
vải nâng nhẹ lên, đưa lưỡi kéo cắt theo đường vạch dấu, trong khi cắt không được đùa 
nghịch. Dùng kéo xong phải để đúng chỗ quy định và an toàn, tránh tai nạn có thể xảy 
ra. (Phần này đã nêu mục hướng dẫn trên)
 -Ở bài này trong lớp chỉ có 10 em : Thảo, Linh, Thư ... cắt vải rất đẹp, còn lại 
50 em cắt không chính xác đường cắt không thẳng rất xấu.
 - Sau khi hướng dẫn xong cách thực hiện như đã nêu trên : 35 em cắt tương đối 
thành thạo, đường cắt không còn bị dúm, và không còn sọc dưa, nét cắt khá sắc sảo, 
tinh tế rất đẹp.
 Như vậy tuỳ theo tình hình thực tế của lớp mà giáo viên lựa chọn hình thức tổ 
chức cho phù hợp, có thể trong lớp hoặc ngoài trời ; tổ , nhóm hoặc cá nhân.