Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Lớp 4 - Huỳnh Thị Tuyết Nhung

 Đề tài: Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4.
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN KRÔNG ANA
 TRƯỜNG TH TRẦN QUỐC TOẢN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI
 MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP
GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP 4
 Họ và tên: Huỳnh Thị Tuyết Nhung
 Đơn vị công tác: Trường TH Trần Quốc Toản
 Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm
 Môn đào tạo: Giáo dục Tiểu học
 Người thực hiện: Huỳnh Thị Tuyết Nhung – Trường TH Trần Quốc Toản 1
 Bình Hòa, tháng 2 năm 2015 Đề tài: Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4.
 Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; giúp 
học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng 
xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật,...
 Giúp học sinh có đủ khả năng tự thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ, 
độc lập, tự tin khi giải quyết công việc.
 2.2. Nhiệm vụ cụ thể:
 Tìm hiểu về hình thức giáo dục hình thành kỹ năng sống cho học sinh thông 
qua lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong các môn học.
 Khảo sát thực trạng việc tổ chức dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho học 
sinh của giáo viên và học sinh khối 4 qua các môn học.
 Qua kết quả nghiên cứu, đánh giá những nguyên nhân ảnh hưởng tới quá trình 
hình thành kỹ năng sống cho học sinh.
 Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao kết quả giáo dục kỹ năng sống qua 
việc lồng ghép trong giảng dạy nói chung và nâng cao hiệu quả của việc giáo dục và 
rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tiểu học trường Trần Quốc Toản nói riêng.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Thực trạng và một số phương pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 
trường Tiểu học Trần Quốc Toản.
 4. Phạm vi nghiên cứu:
 Do điều kiện và thời gian hạn hẹp nên tôi chỉ đi nghiên cứu 22 em học sinh lớp 
4A, trường Tiểu học Trần Quốc Toản, năm học 2014 – 2015.
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 - Phương pháp điều tra.
 - Phương pháp thống kê.
 - Phương pháp phỏng vấn.
 - Phương pháp phân tích tổng hợp.
 - Phương pháp thực hành.
 - Đọc các tài liệu về tâm sinh lý lứa tuổi Tiểu học và tài liệu liên quan tới giáo 
dục kỹ năng sống cho học sinh.
 - Thực hiện phỏng vấn, hỏi đáp, điều tra.
 - Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
 - Phương pháp xử lí số liệu.
 II. PHẦN NỘI DUNG
 1. Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài
 Kĩ năng sống thúc đẩy phát triển cá nhân và xã hội, có thể nói kỹ năng sống 
chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen 
tích cực, lành mạnh.
 Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ, đặc biệt là học 
sinh tiểu học.
 Giáo dục kỹ năng sống nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
 Người thực hiện: Huỳnh Thị Tuyết Nhung – Trường TH Trần Quốc Toản 3 Đề tài: Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4.
 Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” tập trung nhiều 
nội dung chung cho các bậc học, giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy trẻ 
theo từng khối lớp những kĩ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ những kế 
hoạch định hướng chung để rèn luyện kĩ năng sống cho HS. 
 Đa số giáo viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm nhưng việc đổi mới phương 
pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý 
thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của học sinh còn gặp nhiều khó khăn; giáo 
viên trẻ tuổi ít hơn, năng động, sáng tạo nhưng lại khó trong công tác bồi dưỡng do 
nhận thức về nghề chưa sâu sắc. 
 Đối với học sinh
 Trong các nhà trường ít nhiều vẫn còn có hiện tượng học sinh chưa ngoan, chưa 
lễ phép, ...
 Các em học sinh vừa từ lớp một, hai, ba lên làm quen với môi trường lớp 4, các 
em khá rụt rè chưa quen với cách học cũng như mạnh dạn bày tỏ ý kiến. Khi phát biểu 
các em nói không rõ ràng, trả lời trống không, không tròn câu và ít nói lời cảm ơn, xin 
lỗi với cô, bạn bè. Nhiều em đến trường tỏ ra nói nhiều vì ở nhà các em không có 
người trò chuyện, chia sẻ ...
 Đối với phụ huynh học sinh
 Về phía các bậc cha mẹ các em luôn nóng vội trong việc dạy con; họ chỉ chú 
trọng đến việc con mình về nhà mà chưa đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm Toán thì lo 
lắng một cách thái quá! Ngoài ra, một trở ngại nữa là phụ huynh trong lớp có một số 
bố mẹ thì quá nuông chiều, chiều chuộng, cung phụng con cái khiến trẻ không có kĩ 
năng tự phục vụ bản thân. Ngược lại, một số phụ huynh vì bận nhiều công việc nên ít 
quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết.
 Từ các nguyên nhân, tình hình thực tiễn cũng như các thuận lợi và khó khăn nêu 
trên, bản thân đã cố gắng tìm nhiều phương pháp rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh 
thông qua các tiết dạy của một số môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm đem 
lại hiệu quả cao trong công tác giáo dục. 
 b. Thành công và hạn chế:
 b.1. Thành công
 Quá trình nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm được tiến hành trong thời gian từ 
đầu năm học 2014- 2015 tới thời điểm hiện tại với lớp dạy kết quả cho thấy tác động 
đã có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Trong các tiết học trên lớp 
các em hào hứng, tích cực hoạt động hơn, các em biết chăm chú lắng nghe, thực hành 
một cách tương đối chính xác, mạnh dạn, tự tin trình bày trước lớp. Đặc biệt học sinh 
tự tin cố gắng vươn lên trong học tập, rất nhiều học sinh tiến bộ một cách rõ rệt.
 b.2. Hạn chế:
 Tuy nhiên vẫn còn một số em do rụt rè từ những lớp nhỏ hoặc do ảnh hưởng 
lớn từ môi trường gia đình nên việc giáo dục kĩ năng sống cho các em cần phải có 
nhiều thời gian mới thực hiện được.
 Người thực hiện: Huỳnh Thị Tuyết Nhung – Trường TH Trần Quốc Toản 5 Đề tài: Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4.
gian cho các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội. Điều này đã dẫn đến sự “xung 
đột” giữa nhận thức, thái độ và hành vi với những vấn đề xảy ra trong cuộc sống.
 Mặc dù, ở một số môn học, các hoạt động ngoại khóa, giáo dục kỹ năng sống 
đã được đề cập đến, tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức truyền tải chưa 
phù hợp với tâm sinh lý của đối tượng nên hiệu quả lồng ghép còn chưa cao.
 Các chuyện gia cho rằng: một khiếm khuyết rất lớn trong giáo dục và đào tạo 
học sinh là Chúng ta mới chỉ nghiêng về đào tạo mà coi nhẹ phần giáo dục toàn diện 
cho học sinh.
 Qua thực tế giảng dạy lớp 4, tôi thấy kỹ năng sống của học sinh chưa cao. Chỉ 
một số học sinh có hành vi, thói quen, kỹ năng tốt. Còn phần lớn các em có nhận xét 
đánh giá về sự việc chưa có thái độ và cách ứng xử, cách xưng hô chuẩn mực.
 3. Giải pháp, biện pháp
 a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
 Tìm hiểu những cơ cở lí luận, cơ sở thực tiễn, những thận lợi và khó khăn của 
việc rèn kĩ năng sống cho học sinh.
 Tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân dẫn đến học sinh thiếu kĩ năng sống. 
 Đưa ra một số phương pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua các môn 
học và hoạt động ngoài giờ lên lớp.
 Rút ra kết luận và bài học kinh nghiệm sau khi áp dụng đề tài.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
 Biện pháp 1: Gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh
 Đầu tiên, sau khi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo 
viên chủ nhiệm, bản thân sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về 
mình, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ 
cũng như mong muốn của mình với các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu nhau, 
đồng thời tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở thành ngôi 
nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong gia đình". Đây 
cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học sinh. 
Bởi học sinh không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trường mà giáo viên luôn gò 
bó và áp đặt.
 Tiếp theo trong tuần đầu, bản thân cho học sinh tự do lựa chọn vị trí ngồi của 
mình để qua đó phần nào nắm được đặc điểm tính cách của các em: mạnh dạn hay 
nhút nhát, thụ động hay tích cực, thích thể hiện hay không thích...Và tiếp tục qua 
những tuần học sau, bản thân chú ý quan sát những biểu hiện về thái độ học tập, 
những cử chỉ, hành vi tại vị trí ngồi mà các em chọn để bắt đầu có điều chỉnh phù 
hợp.
 Biện pháp 2: Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học
 Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc nào, 
giờ học nào. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao 
bản thân đã vận dụng vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; 
 Người thực hiện: Huỳnh Thị Tuyết Nhung – Trường TH Trần Quốc Toản 7 Đề tài: Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 4.
luôn tạo không khí thân thiện, áp dụng việc đổi mới phương pháp tạo điều kiện cho 
các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát huy mạnh hơn qua việc học nhóm. 
 Ví dụ: Khi dạy bài: “Giữ phép lịch sự khi bày tỏ yêu cầu, đề nghị” môn Luyện 
từ và câu: Bản thân cho học sinh chuẩn bị những hộp thư: Yêu cầu, đề nghị và tổng 
kết lại vào cuối tiết. Em nào nêu được nhiều câu yêu cầu, đề nghị lịch sự nhất sẽ được 
tuyên dương. Không những vậy bản thân tổ chức cho các em trao đổi : “Theo em, như 
thế nào là lịch sự khi yêu cầu, đề nghị?” “Em đã lịch sự khi yêu cầu đề nghị chưa?”... 
qua đó các em sẽ bộc lộ những suy nghĩ của mình. 
 Rèn kĩ năng sống có hiệu quả còn được bản thân vận dụng khá nhiều trong trong 
các môn học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội dung gần gũi 
với cuộc sống hằng ngày của các em. 
 Ví dụ: Trong môn Khoa học. Ở bài: "Tại sao cần ăn phối hợp nhiều loại thức 
ăn?” bản thân cho học sinh thảo luận nhóm, chơi trò chơi “đi chợ” và lên thực đơn 
cho các bữa ăn trong một ngày: Sáng, trưa, tối dưới sự trợ giúp của giáo viên. Sau khi 
học sinh nhận xem thực đơn của nhau, học sinh sẽ khắc sâu kiến thức về một bữa ăn 
đầy đủ cần đảm bảo các chất.
 Các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em nói được tiếng nói, suy nghĩ của 
mình với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin, mạnh dạn. Việc rèn luyện các kĩ năng 
này đã tạo ra được thói quen tốt cho bản thân mỗi em, các em tham gia một cách chủ 
động tích cực vào quá trình học tập, tạo điều kiện cho các em chia sẻ những kinh 
nghiệm, ý kiến hay để giải quyết một vấn đề nào đó.
 Hiệu quả đào tạo kĩ năng sống không đo đếm được bằng những con số chính 
xác nhưng được thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể: các em có ý thức, thái độ khác 
với mọi người trong gia đình; luôn hoà đồng với bạn bè; tự tin khi nói năng,... đó 
chính là hiệu quả từ đào tạo kĩ năng sống. Việc sinh hoạt theo nhóm tạo môi trường 
làm việc thân thiện, giúp các em cải thiện hành vi giao tiếp thông qua các hoạt động 
trao đổi diễn ra thường xuyên. Các em trở nên thân thiện, từ đó giúp bầu không khí 
học tập, lao động trở nên sôi động hơn. Tham gia sinh hoạt theo nhóm giúp các em 
học sinh hưng phấn hơn trong học tập và tạo nên cách ứng xử hợp lý trong mọi tình 
huống. Khi sinh hoạt nhóm phải luôn đưa ra nhiều tình huống tạo sự phát triển tư duy 
cho các em. Đó cũng là cách tạo sự gần gũi giữa các em với nhau.
 Ngoài ra, bản thân cũng chú ý rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức khoẻ, kĩ 
năng phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác qua các môn học: Ai 
cũng biết rằng sức khỏe là tài sản vô cùng quý báu của mỗi con người. Học tập tốt, 
đạo đức tốt là những điều học sinh phải đạt được thì rèn luyện sức khỏe tốt cho học 
sinh là điều phải được đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên có được một sức khỏe tốt và bảo 
vệ được nó thì thật không dễ. Dù vậy không có nghĩa là không làm được, nhiều khi 
sức khỏe của các em phụ thuộc vào những điều rất giản dị. Đó chính là giáo dục một 
lối sống khoa học. Bản thân rèn luyện sức khoẻ cho các em qua các tiết sau:
 Người thực hiện: Huỳnh Thị Tuyết Nhung – Trường TH Trần Quốc Toản 9