Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường tiểu học

 Một số biện pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường học
 MỤC LỤC
Nội dung Trang
 A. ĐẶT VẤN ĐỀ 
I. Lý do chọn đề tài...........................................................................................02
II. Mục đích nghiên cứu....................................................................................03
III. Nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................03
IV. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................04
V. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................04
VI. Thời gian nghiên cứu ..................................................................................04
VII. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................04
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài...............................................................05
 1. Cơ sở lý luận ...........................................................................................05
 2. Cơ sở thực tiễn........................................................................................06
II. Thực trạng về quá trình ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ sơ 
tại nhà trường.....................................................................................................07
 1. Thuận lợi.................................................................................................07
 2. Khó khăn.................................................................................................07
 * Số liệu điều tra tình trạng ứng dụng công nghệ thông tin và số tư liệu 
trong kho học liệu điện tử ở nhà trường trước khi thực hiện đề tài..................08
III. Các giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lí hồ sơ hiệu quả...09
1. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tin học và ứng dụng CNTT cho cán, 
giáo viên, nhân viên trong trường .....................................................................09
2. Bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng CNTT, thúc đẩy công tác tự bồi dưỡng nâng 
cao trình độ tin học cho đội ngũ cán bộ, giáo viên...........................................09
3. Xây dựng kho học liệu điện tử......................................................................10
4. Ứng dụng CNTT trong việc tổ chức các hoạt động ngoại khoá ...................14
5. Chia sẻ kinh nghiệm......................................................................................16
IV. Kết quả thực hiện có đối chứng ..................................................................24
 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận.........................................................................................................26
2. Khuyến nghị..................................................................................................27
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
 1 | 29 Một số biện pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường học
 công tác dạy học và quản lý hồ sơ, sổ sách cũng chính là lí do khiến tôi chọn đề 
tài: “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản 
lý hồ sơ ở trường học” nhằm góp phần nhỏ bé của mình giúp đẩy mạnh việc 
ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp dạy học, phương thức làm 
việc, nhằm nâng cao chất lượng dạy – học, giúp giải quyết công việc một cách 
nhanh chóng, thuận tiện, hiệu quả.
II. Mục đích nghiên cứu
 Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm đề ra một vài biện pháp ứng dụng CNTT 
trong công tác dạy – học và quản lý hồ sơ:
 - Cung cấp kiến thức cơ bản về việc ứng dụng CNTT, giúp giáo viên biết 
biết cách sử dụng thành thạo các phương tiện công nghệ thông tin, ứng dụng 
CNTT, một số phần mềm tiện ích, đổi mới: Phương pháp dạy học, phương thức 
làm việc, thuận tiện hơn trong việc tổng hợp và xử lý số liệu trong các bảng báo 
cáo thống kê một cách kịp thời, chính xác, khoa học và hiệu quả, tiết kiệm thời 
gian và công sức, hoàn thành tốt công tác của mình, bắt nhịp với công cuộc số 
hoá trong thời kỳ hiện đại hoá ngày nay
 - Tạo niềm vui, luôn say mê và nghiên cứu, ứng dụng CNTT phục vụ 
cho công việc giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy – học, hoàn thành tốt công 
việc nhanh chóng, chính xác, hiệu quả. Từ đó giúp học sinh tích cực, chủ động 
tìm tòi, sáng tạo xây dựng kiến thức của bài học, hiểu bài nhanh, nhớ kiến thức 
lâu hơn, nắm chắc kiến thức và tự tin làm cho không khí tiết học sôi nổi, không 
gò bó, học sinh được thực sự bộc lộ hết khả năng của mình, từ đó học sinh có 
hứng thú, yêu thích với môn học hơn.
III. Nhiệm vụ nghiên cứu
 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực trạng nêu trên để đề ra những biện 
pháp ứng dụng CNTT trong dạy- học và quản lý hồ sơ hiệu quả.
 3.1. Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về CNTT, ứng dụng CNTT 
trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường học hiện nay.
 3.2. Khảo sát phân tích và đánh giá thực trạng về quá trình ứng dụng CNTT 
 trong dạy học và quản lý hồ sơ tại nhà trường và tìm hiểu nguyên nhân của 
 thực trạng đó.
 3.3. Một số biện pháp ứng dụng CNTT vào dạy học và quản lý hồ sơ hiệu quả 
tại nhà trường trong điều kiện hiện nay: Tuyên truyền nâng cao nhận thức về 
tầm quan trọng của CNTT, xây dựng bộ học liệu điện tử, tổ chức chuyên đề 
hướng dẫn cách sử dụng một số phần mềm ứng dụng hữu ích trong nhà trường, 
 3 | 29 Một số biện pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường học
 7.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học để xử lí các số liệu điều tra
 - Sử dụng toán thống kê, tin học, xử lý số liệu thu thập được, lập bảng, vẽ 
sơ đồ, mô hình hoá  Qua phân tích, so sánh, tổng hợp đưa ra các giải pháp cụ 
thể có hiệu quả thiết thực trong việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của 
việc ứng dụng CNTT, tuyên truyền, hướng dẫn giáo viên về cách sử dụng một 
số phần mềm tiện ích, ứng dụng CNTT trong công việc nhằm xây dựng đội ngũ 
có chất lượng cao để nâng cao hiệu quả giáo dục trong nhà trường.
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài
 1. Cơ sở lí luận
 Trên thế giới, các nước có nền giáo dục phát triển đều chú trọng đến ứng 
dụng CNTT như: Canađa, Nhật bản, Hàn quốc, Singapore, Mỹ... Để có được 
ứng dụng CNTT như ngày nay, họ đã trải qua rất nhiều các chương trình quốc 
gia về tin học hoá cũng như ứng dụng CNTT vào các lĩnh vực khoa học kỹ 
thuật và trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt là ứng dụng vào khoa 
học công nghệ và giáo dục. Họ coi đây là vấn đề then chốt của cuộc cách mạng 
khoa học kĩ thuật, là chìa khoá để xây dựng và phát triển CNH-HĐH đất nước, 
tăng trưởng nền kinh tế để xây dựng và phát triển nền kinh tế tri thức, hội nhập 
với các nước trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy họ đã thu được những 
thành tựu rất đáng kể trên các lĩnh vực như: Điện tử, sinh học, y tế, giáo dục
 Ở Việt Nam cũng đã có chương trình quốc gia về công nghệ thông 
tin(1996-2000) và đề án thực hiện CNTT tại các cơ quan Đảng (2003-2005) 
ban hành kèm theo Quyết định số 47 của Ban Bí thư trung ương Đảng. Mặt 
khác tại các cơ quan quản lý nhà nước đã có đề án Tin học quản lý hành chính 
nhà nước (2001-2005) ban hành kèm theo Quyết định số 112/2001/QĐ - TTg 
ngày 25/7/2001 của Thủ tướng Chính phủ về giáo dục.
 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã rất quan tâm đến ứng dụng CNTT trong các 
nhà trường thông qua Chỉ thị, nhiệm vụ các năm học với chủ đề “Năm học ứng 
dụng CNTT và đổi mới quản lý” Những năm học tiếp theo Bộ Giáo dục và 
Đào tạo vẫn tiếp tục chỉ đạo: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lý giáo 
dục, thống nhất quản lý Nhà nước về ứng dụng CNTT trong Giáo dục Đào 
tạo”
 Chỉ thị 29/2001/CT-BGD&ĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã 
nêu rõ : “Đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác động mạnh mẽ, 
làm thay đổi phương pháp, phương thức dạy và học. Công nghệ thông tin là
 5 | 29 Một số biện pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường học
 II. Thực trạng về quá trình ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ 
sơ tại nhà trường
 1. Thuận lợi:
 - Ban giám hiệu các trường học luôn quan tâm, tạo điều kiện để đội ngũ 
giáo viên được phát huy khả năng sáng tạo và năng lực của bản thân. Hơn nữa, 
luôn tạo điều kiện và khích lệ tinh thần tự học, tự rèn luyện cho đội ngũ nhằm 
tiếp cận kịp thời với những yêu cầu của ngành trong thời kỳ mới.
 - Nhiều cán bộ giáo viên, nhân viên trong trường học đến nay biết sử dụng 
máy vi tính và đã quen hơn với việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy và quản lý 
hồ sơ. Đa phần giáo viên vẫn còn trẻ nên việc tiếp nhận và ứng dụng CNTT là 
rất thuận lợi.
 - Trường học đã trang bị máy tính, các phương tiện cần thiết đảm bảo các 
điều kiện cho hoạt động ứng dụng CNTT tại đơn vị, đã có giáo viên Tin học nên 
rất thuận lợi cho việc tổ chức các chuyên đề hướng dẫn cách sử dụng, ứng dụng 
CNTT trong công việc.
 - Nhiều cán bộ, giáo viên đã trang bị máy tính cá nhân tại gia đình, việc 
kết nối mạng Internet ngày càng phổ biến với chất lượng đường truyền ngày một 
đảm bảo. Đây là một thuận lợi không nhỏ trong việc ứng dụng và đẩy mạnh ứng 
dụng CNTT vào các hoạt động giáo dục cũng như việc ứng dụng các phần mềm 
vào công tác quản lý dữ liệu.
 - Bản thân mỗi giáo viên có ý thức tự học và tự bồi dưỡng thêm kiến thức 
Tin học cho mình thông qua các tài liệu tham khảo, sách báo, qua bạn bè đồng 
nghiệp,
 2. Khó khăn:
- Nhận thức về CNTT của CBGV, nhân viên chưa sâu sắc, chưa đồng đều.
- Một số giáo viên lớn tuổi năng lực còn hạn chế do khó tiếp cận với phương 
pháp mới đặc biệc là việc ứng dụng CNTT còn nhiều hạn chế.
- Giáo viên trẻ sử dụng thành thạo hơn về thiết bị và ứng dụng CNTT nhiều hơn, 
nhưng phần lớn họ chỉ quen với việc đánh văn bản làm báo cáo trên phần mềm 
MS.Word chứ họ ít sử dụng phần mềm MS.Excel, soạn giáo án điện tử trên 
PowPoint chưa thành thạo, chưa biết các phần mềm hỗ trợ tiện ích khác như 
Violet, Camtasiastudio, do chưa biết đến những tính năng mà các phần mềm 
tiện ích đó đem lại nên chưa ứng dụng vào công việc. Khi làm việc với một số 
phần mềm tiện ích như MS.Excel,, do không quen nên một số đồng chí thấy 
khó sử dụng và không muốn tìm hiểu thêm nó lần nữa dẫn đến ý thức tự học ở 
các đồng chí đó chưa cao.
 7 | 29 Một số biện pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lý hồ sơ ở trường học
*Nguyên nhân của thực trạng trên:
- Nhận thức về việc ứng dụng CNTT trong quản lý và giảng dạy của đội ngũ cán 
bộ giáo viên chưa sâu sắc, thiếu quan tâm, chưa thấy được tầm quan trọng của 
việc ứng dụng CNTT trong nhà trường.
- CSVC thiếu, điều kiện kinh tế của cán bộ giáo viên, nhân viên còn khó khăn.
III. Các giải pháp ứng dụng CNTT trong dạy học và quản lí hồ sơ hiệu quả.
1. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tin học và ứng dụng CNTT cho cán, 
giáo viên, nhân viên trong trường
 - Để đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong quản lí giáo dục và công tác giảng 
dạy, tôi đã tuyên truyền về ích lợi và tác dụng tầm quan trọng của việc ứng dụng 
CNTT trong hoạt động quản lí và dạy học cho toàn thể cán bộ, giáo viên thông 
các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ, khối, các buổi hội thảo chuyên đề, sinh hoạt 
tập thể, qua giao lưu trò chuyện,  để cán bộ giáo viên thấy được hiệu quả và 
sự cần thiết của việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy, đặc biệt là đối với đổi 
mới phương pháp dạy học, phương thức làm việc.
 - Đề xuất đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến giúp giáo viên thấy rõ hiệu quả 
và yêu cầu mang tính tất yếu của ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp 
giảng dạy thông qua việc triển khai các văn bản chỉ đạo của Bộ, ngành về ứng 
dụng CNTT trong dạy học;
 - Tuyên truyền cho giáo viên luôn có ý thức sưu tầm tài liệu hướng dẫn 
ứng dụng CNTT hiệu quả, đề xuất lên BGH để bộ phận chuyên môn nghiên cứu 
chọn lọc photo phát cho giáo viên ( bằng cách làm này nhà trường đã có nhiều 
tài liệu hay, dễ thực hành cho giáo viên sử dụng như: tài liệu hướng dẫn soạn 
giáo án Power Point, hướng dẫn sử dụng máy chiếu, hướng dẫn thiết kế bài 
giảng điện tử E-Learning, E Mind Maps, Violet, Photo Story...)
2. Bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng CNTT, thúc đẩy công tác tự bồi dưỡng nâng 
cao trình độ tin học cho đội ngũ cán bộ, giáo viên
 - Vận động cán bộ, giáo viên tích cực học Tin học, trao đổi kinh nghiệm 
và kĩ năng sử dụng Tin học.
 - Bản thân Tôi luôn tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, bồi dưỡng CNTT
 do ngành tổ chức, sau đó đã đề xuất và tổ chức các buổi chuyên đề hướng dẫn 
về kiến thức, cách khai thác thông tin từ internet, từ các kho học liệu điện tử, 
trong các buổi sinh hoạt chuyên môn thường xuyên trao đổi về kinh nghiệm ứng 
dụng CNTT trong giảng dạy và quản lý hồ sơ hiệu quả.
 9 | 29