Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Lớp 4 Trường TH Dray Sáp

 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 
 trường tiểu học Dray Sáp
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của nhiều lĩnh vực xã hội thì giáo 
dục thời đại mới đã và đang phấn đấu đổi mới về nội dung, chất lượng và phương 
pháp sao cho đạt được 2 mục tiêu lớn là đào tạo nguồn nhân lực và đào tạo kỹ 
năng sống cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt đuợc của toàn 
ngành thì gần đây chúng ta thường thấy thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng 
gia tăng về bạo lực học đường, không hứng thú trong học tập, đánh nhau trong 
nhà trường, bị xâm hại, bị lợi dụng, phạm tội, liều lĩnh, ứng phó không lành 
mạnh, dễ mắc các tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình,.
 Vấn đề học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ, 
vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho 
sự phát triển của thanh thiếu niên khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng 
vì con. Trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay, nhiều vị phụ huynh 
lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin, luôn tỏ ra rụt rè khi có cơ hội 
thể hiện mình trước đám đông hoặc không biết cách xử lý tình huống dù là thật 
đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ người khác, tìm đường, định hướng, đi xe 
buýt,...
 Thêm nữa trước tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng thì kỹ 
năng tự bảo vệ mình cũng cần được coi trọng khi các nhóm trẻ xấu luôn lấy sức 
mạnh cơ bắp hoặc đám đông để bắt nạt, ức hiếp các trẻ hiền, ngoan, ít nói....
 Nhiều em học sinh có cuộc sống khép kín với thực tại, đắm chìm trong thế 
giới ảo của Internet của thế giới game,... mà quên đi và đánh mất những cơ hội 
kết bạn, thể hiện những khả năng tiềm ẩn của mình, lo sợ, e ngại khi tiếp xúc với 
cộng đồng, xã hội. Chúng ta đang tạo nên một lớp thế hệ trẻ không biết làm gì, 
được bố mẹ chạy theo phục vụ mọi lúc, mọi nơi. Nhiều học trò sau khi rời trường 
học lại vùi đầu vào sách vở hoặc ôm lấy iPad, cơm bưng nước uống đến tận 
miệng, thậm chí bố mẹ vẫn giúp đi giày dép hộ....
 Trong khi đó đứng trước thềm hội nhập quốc tế đòi hỏi thế hệ trẻ phải tự 
tin; phải nắm bắt kịp thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng: sống khỏe, 
sống lành mạnh, giỏi lập trình, giỏi tiếng AnhChính vì vậy rèn kỹ năng thực 
hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản 
thân cũng là nhu cầu vô cùng cần thiết đối với trẻ mà đặc biệt là học sinh bậc 
tiểu học.
 “Gieo một thói quen – Gặt một tính cách – Gieo một tính cách – Gặt một 
số phận” để thấy được số phận của một con người gắn liền với một tính cách và 
vì thế cần thiết phải tạo ra cho trẻ những tính cách tốt, kỹ năng sống tốt. Nhưng 
tính cách, kỹ năng sống của một con người không phải tự nhiên mà có, nó phải 
được hoàn thiện dần qua quá trình giáo dục và rèn luyện. Việc tập cho trẻ những 
 Đỗ Thị Thảo – Trường TH Dray Sáp Trang 1 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 
 trường tiểu học Dray Sáp
 - Tạo cơ hội để học sinh thực hiện tốt quyền và bổn phận của mình và phát 
triển hài hòa về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. 
 b. Nhiệm vụ
 - Khảo sát thực trạng về kỹ năng sống của học sinh
 - Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống 
cho học sinh tiểu học.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 - Nghiên cứu trong khuôn khổ một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo 
dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 trường Tiểu học Dray Sáp.
 4. Giới hạn của đề tài
 - Học sinh lớp 4A năm học 2016 – 2017 của Trường Tiểu học Dray Sáp – 
Xã Dray Sáp – Huyện Krông ANa- Tỉnh Đăk Lăk.
 - Thời gian nghiên cứu: Năm học 2016– 2017.
 5. Phương pháp nghiên cứu
 + Thu thập và tổng hợp tài liệu, xử lý tài liệu liên quan đến đề tài.
 + Khảo sát: Khảo sát thực trạng kỹ năng sống của học sinh
 + Phân tích: Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng
 + Tổng hợp: Trên cơ sở phân tích nguyên nhân đưa ra các biện pháp nâng 
cao hiệu quả giáo kỹ năng sống cho học sinh.
 Đỗ Thị Thảo – Trường TH Dray Sáp Trang 3 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 
 trường tiểu học Dray Sáp
 Trong môi trường giáo dục vai trò của kỹ năng sống lại càng được thể hiện 
rõ rệt. Nếu học sinh nào có kỹ năng sống tốt thì các em sẽ thấy việc học thật nhẹ 
nhàng. Các em luôn hoàn thành những việc mà giáo viên giao vì thế các em lúc 
nào cũng tự tin, sống thoải mái và luôn được bạn bè nể phục, thầy cô yêu mến. 
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 a. Thuận lợi 
 Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường. Nhà 
trường đặc biệt chú trọng đến việc "Giáo dục kỹ năng sống" cho học sinh, tiến 
hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về việc tích hợp, lồng ghép, 
tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Sự kết hợp, hỗ trợ kịp thời của 
đội, của ban thi đua trong nhà trường. Sự quan tâm từ phía chính quyền địa 
phương. Một số học sinh có kỹ năng sống khá tốt, ngoan ngoãn, lễ phép, tự tin, 
tích cực trong học tập và rèn luyện, luôn đi đầu trong các phong trào của lớp. 
Ngoài ra các em còn nhỏ nên dễ dàng uốn nắn, rèn luyện kỹ năng sống. Một số 
bậc phụ huynh cũng đã dần quan tâm hơn tới việc giáo dục kỹ năng sống cho con 
em mình.
 b. Khó khăn 
 Như chúng ta đã biết học sinh bậc tiểu học nói chung và học sinh trường 
tiểu học Dray Sáp nói riêng mà đặc thù trường lại nằm trên địa bàn kinh tế khó 
khăn với hơn 60% học sinh là học sinh dân tộc thiểu số Ê-đê, Mnông nên kĩ năng 
sống của các em còn rất nhiều hạn chế. Qua điều tra cho thấy: 
 - Học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô giáo, ít 
sáng tạo, tính tự giác chưa cao, còn rụt rè, ngại giao tiếp, thiếu hợp tác. Khả năng 
ứng phó với các tình huống trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường 
nóng nảy, gây gổ lẫn nhau, hay nói tục, chửi bậy...
 - Một số giáo viên cảm thấy rất khó khăn khi lồng ghép giáo dục kỹ năng 
sống cho học sinh vào giờ học, bối rối không biết phải giáo dục kỹ năng sống cho 
học sinh ra làm sao, lồng ghép vào khi nào và lồng ghép như thế nào cho hợp lí. 
Ngay cả một số giáo viên cũng chưa có kỹ năng sống tốt để áp dụng vào cuộc 
sống thì việc vận dụng các phương pháp giáo dục kỹ năng sống để truyền đạt nội 
dung tới các em học sinh lại càng khó khăn. Một số giáo viên dạy thay, chuyên 
chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh mà chỉ chú 
trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên chưa chịu khó tìm tòi các hình 
thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động dẫn đến làm mất sự hứng thú của 
học sinh.
 - Trường nằm trong địa bàn kinh tế khó khăn. Đa số người dân làm nghề 
nông. Một số học sinh phải ở nhà với ông bà vì bố mẹ đi làm ăn xa. Đa số các gia 
đình chưa quan tâm tới việc học, giáo dục kỹ năng sống cho con em. Bên cạnh đó 
một số gia đình lại bảo bọc, nuông chiều con thái quá dẫn đến trẻ nhút nhát, lười 
biếng, ngang ngạnh,thiếu kỹ năng tự phục vụ bản thân cơ bản nhất. Một số cha 
 Đỗ Thị Thảo – Trường TH Dray Sáp Trang 5 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 
 trường tiểu học Dray Sáp
 - Kỹ năng truyền đạt đúng với đặc trưng của dạy kỹ năng sống của giáo 
 viên còn có phần hạn chế. Giáo viên chỉ mới chú trọng dạy kiến thức, coi nhẹ 
 việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
 - Đa số học sinh chưa có ý thức tự giác, nhút nhát, ngại tham gia các hoạt 
 động chung...
 - Nhiều gia đình chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền, đáp ứng nhu cầu vật chất 
 cho con em, chưa hiểu tâm lý của con em mình và đủ khả năng dạy cho con 
 những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống như: kỹ năng ứng xử, giao tiếp; kỹ năng 
 tự bảo vệ...Rất nhiều bố mẹ đang “bóp nghẹt” các kỹ năng sống cơ bản của con 
 bởi cách yêu thương sai lầm như làm hộ con, can thiệp vượt quá nhu cầu và mong 
 muốn của con. Bên cạnh đó một số bậc cha mẹ học sinh không tạo điều kiện cho 
 con tham gia một số hoạt động của nhà trường.
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp
 a. Mục tiêu của giải pháp
 Các giải pháp, biện pháp mà đề tài đưa ra ra nhằm giúp cho giáo viên chủ 
 nhiệm lớp giáo dục và rèn luyện kỹ năng sống cơ bản cho học sinh, giúp cho học 
 sinh trở thành những học sinh có tính tự giác cao, kỹ năng sống cơ bản tốt khi 
 còn ngồi trên ghế nhà trường và khi trở thành những người trưởng thành thì sẽ là 
 những công dân tích cực của xã hội
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.
 Biện pháp 1. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học thông qua 
công tác chủ nhiệm lớp:
 Mỗi thầy giáo, cô giáo muốn hoàn thành nhiệm vụ của người giáo viên chủ 
 nhiệm trước hết phải có tình yêu thương con người, có sự độ lượng, bao dung, 
 đồng thời phải hiểu về tâm lý lứa tuổi, phải có cái nhìn tinh tế. Cùng đó, giáo viên 
 chủ nhiệm cần am hiểu và biết cách tổ chức giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. 
 Đối với học sinh có những biểu hiện lệch lạc về nhân cách giáo viên chủ nhiệm 
 chính là người cùng với gia đình có những biện pháp “kéo” em về với “cái thiện”. 
 Thầy, cô giáo chủ nhiệm là cầu nối quan trọng để kết nối giữa nhà trường, gia 
 đình và xã hội.
 Làm chủ nhiệm là một nghệ thuật, đòi hỏi người giáo viên phải là tấm 
 gương sáng cho học sinh noi theo về lời ăn, tiếng nói, tác phong làm việc cho đến 
 trình độ chuyên môn; quan hệ với trò như người thân để trò cảm thấy vừa gần gũi, 
 vừa đáng tin cậy; kiên trì giáo dục học sinh theo kiểu mưa dầm lâu thấm đất.
 Trước đây, giáo viên chủ nhiệm chủ yếu là định hướng, hướng dẫn hành vi 
 đạo đức cho học sinh. Hiện nay giáo viên chủ nhiệm không chỉ làm công tác 
 chuyên môn mà còn phải có kiến thức, kỹ năng để giải quyết những tình huống 
 phát sinh của học sinh trong lớp. Vì thế ngoài việc phải đảm bảo nội dung lên 
 lớp vừa tạo sự hấp dẫn, sáng tạo, mới mẻ, gây hứng thú học tập cho học sinh. Và 
 Đỗ Thị Thảo – Trường TH Dray Sáp Trang 7 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 4 
 trường tiểu học Dray Sáp
Hay ta có thể hiểu thi đua chính là động lực tạo nên sự phát triển, là nguồn gốc 
của sự phát triển. Chỉ những ai thực sự muốn thi đua thì ở họ mới có tính cầu tiến 
và công việc của họ bao giờ cũng đạt đến thành tích cao nhất. Còn những người 
không có tính thi đua thì họ chỉ làm một cách hời hợt cho qua chuyện và chắc 
chắn hiệu quả công việc sẽ không cao.
 Đối với học sinh, thi đua mang lại cho các em sự vui thích, thú vị, hào 
hứng đôi khi chỉ vì mong được cô thầy khen. Chính vì thế muốn các em thực hiện 
mọi hoạt động một cách tốt nhất thì phải đưa các em vào các phong trào thi đua. 
Thực tế, ta cũng nhận thấy rằng khi tạo ra được những phong trào trong lớp đôi 
khi các em chỉ muốn chứng tỏ bản thân mình với bạn bè mà các em nỗ lực hết 
mình làm việc, làm một cách tự giác. Chính vì thế có thể nói, các phong trào 
trong lớp học tạo nên tinh thần tự giác, rèn luyện kỹ năng cho học sinh.
 Trong lớp chúng ta có thể tạo ra các phong trào:
 Phong trào “ Tổ nề nếp”
 Phong trào này xây dựng nhằm mục đích giữ cho nề nếp luôn thực hiện tốt 
như việc thường xuyên mặc đồng phục, xếp hàng ra vào lớp, hay trực nhật vệ sinh 
tốt, đi học đều, đúng giờ... Tất cả những vấn đề đó khi đưa vào thi đua sẽ khiến 
các em thực hiện một cách nghiêm túc hoặc những bạn nào không thực hiện 
nghiêm túc sẽ khiến các bạn khác không hài lòng và thường xuyên nhắc nhở nên 
tạo ra cho các em được các thói quen tốt.
 Đánh giá kết quả của phong trào này chúng ta dựa vào kết quả mà các tổ 
trưởng đã theo dõi nề nếp như bảng phân công theo dõi. Để kết quả theo dõi 
mang tính khách quan thì chúng ta nên để cho học sinh kiểm tra chéo, tức là tổ 
này để tổ kia theo dõi. Làm như thế sẽ khiến tính thi đua càng thêm nghiêm túc và 
học sinh càng cố gắng thực hiện vì tổ nào cũng muốn tổ mình là tổ nề nếp nhất. 
Đánh giá kết quả thi đua chúng ta nên đánh giá theo từng tuần, nhưng tổng kết thi 
đua chúng ta nên tổng kết theo từng tháng. Vì làm như thế từng tuần các em sẽ 
biết được tổ mình đã tốt ở chỗ nào còn thiếu sót ở điểm nào để từ đó các em cố 
gắng thực hiện ở tuần sau và như thế trong tháng thi đua các em có thể phát huy 
những mặt mạnh và khắc phục những mặt chưa tốt.
 Phong trào học tập 
 Phong trào này nhằm tạo ra phong trào học tập sôi nổi. Khắc phục một số 
vấn đề thường gặp ở học sinh: học sinh không ôn bài cũ ở nhà, học sinh không có 
ý thức làm bài tập trên lớp thường xuyên giáo viên phải nhắc nhở, phát biểu xây 
dựng bài... Thực hiện tốt phong trào này, ý thức học tập của học sinh được nâng 
lên. 
 Đối với phong trào này chúng ta nên cụ thể hóa thành phong trào của các 
tháng. Hầu hết mỗi tháng sẽ có một ngày kỉ niệm vì thế các phong trào nên gắn 
liền với ngày kỉ niệm đó. Làm như thế sẽ tăng thêm ý nghĩa của phong trào thi 
 Đỗ Thị Thảo – Trường TH Dray Sáp Trang 9