Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh Lớp 4

 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 4.
_____________________________________________________________________________
 ___
 MỤC LỤC
 TT Nội dung Trang 
 I Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 1 Lí do chọn đề tài 2
 2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 2
 3 Đối tượng nghiên cứu 2
 4 Giới hạn của đề tài 2
 5 Phương pháp nghiên cứu 2
 II Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1 Cơ sở lý luận 3
 2 Thực trạng vấn đề nghiên cứu 3
 3 Nội dung và hình thức của giải pháp 4
 Bổ sung tên các giải pháp
 III Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
 1 Kết luận 23
 2 Kiến nghị 24
 Tài liệu tham khảo 26
 Giáo viên : Trần Thị Hương Trà - Trường Tiểu học Trần Phú 1 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 4.
 _____________________________________________________________________________
 ___
nâng cao chất lượng học từ vựng nói riêng và chất lượng môn Tiếng Anh nói 
chung.
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lí luận
 Mục tiêu giáo dục tiểu học là bước đầu đào tạo ra những chủ thể biết chủ 
động, sáng tạo, sớm thích nghi, hòa nhập với thế giới xung quanh và góp phần vào 
phát triển đất nước trong tương lai. Vì vậy, việc dạy và học môn Tiếng Anh trong 
trường tiểu học hiện nay được các cấp quan tâm và chú trọng. 
 Ngày 30/9/2008 Thủ tướng Chính phủ đã kí quyết định số 1400/QĐ-TTg, 
phê duyệt Đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân (Đề án 
2020) với mục tiêu “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống 
giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp 
học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình 
độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh 
vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao 
đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, 
học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hoá; biến ngoại 
ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp 
hoá, hiện đại hoá đất nước”. Với tinh thần và mục tiêu mà đề án đưa ra giúp cán 
bộ quản lí và đội ngũ giáo viên thấy được tầm quan trọng của việc dạy và học tiếng 
Anh hiện nay, đặc biệt là trong giao tiếp. 
 Nhà ngôn ngữ học nổi tiếng D. A. Wilkins đã nói rằng: “Without grammar, 
very little can be conveyed; without vocabulary, nothing can be conveyed.” (Nghĩa 
là: Không có ngữ pháp, rất ít thông tin có thể được truyền đạt; Không có từ vựng, 
không một thông tin nào có thể được truyền đạt cả). Thử hình dung rằng chúng ta 
không có một nguồn từ vựng tiếng Anh giao tiếp nào, khi chúng ta muốn tiếp nhận 
và truyền đạt thông tin, nói cho người khác hiểu, chúng ta sẽ dùng cái gì ? Vì thế 
trong việc học một ngoại ngữ, thì từ vựng có thể xem như các tế bào nhỏ hình 
thành nên khả năng sử dụng ngoại ngữ của người học. Bạn càng biết được nhiều từ 
thì bạn sẽ càng giao tiếp được nhiều hơn. Vì vậy, việc học từ vựng cực kì quan 
trọng đối với người học tiếng Anh. Xác định được điều đó, giáo viên cần nỗ lực 
phát triển từ vựng cho học sinh của mình cũng như giúp học sinh phát triển khả 
năng giao tiếp sử dụng vốn từ vựng các em đã được học.
 Giáo viên : Trần Thị Hương Trà - Trường Tiểu học Trần Phú 3 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 4.
 _____________________________________________________________________________
 ___
Vì vậy, các em nhanh quên từ, tỉ lệ học sinh có thể phát âm đúng từ và nhớ từ vựng 
ngay tại lớp rất ít, số học sinh nghe và viết đúng từ không cao . 
 Trước khi nghiên cứu đề tài, tôi đã tiến hành khảo sát lớp 4A và 4B năm học 
2016 - 2017, kết quả cụ thể như sau:
 Giao tiếp được 
 Hứng thú Phát âm Nghe- viết Nhớ từ ngay 
 TSHS các tình huống 
 học đúng đúng tại lớp
 cơ bản
 45 em 37 em 33 em 35 em 30 em
 62 em
 (72,6%) (59,7 %) (53,2 %) (56,5 %) (48,4 %)
 + Sĩ số học sinh /lớp đông nên phần nào cũng ảnh hưởng đến việc kèm cặp, 
hỗ trợ, giúp đỡ từng cá nhân - nhóm học sinh; thời gian luyện tập của các em cũng 
bị hạn chế.
 Từ những khó khăn trên, bản thân đã tìm các giải pháp kết hợp vận dụng khá 
nhiều phương pháp vào việc dạy từ vựng cho học sinh lớp 4 tại đơn vị, nhằm góp 
phần vào việc nâng cao chất lượng môn Tiếng Anh cụ thể như sau.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 1. Giúp học sinh hiểu vai trò và tầm quan trọng của từ vựng
 Khi học sinh bắt đầu làm quen học tập môn Tiếng Anh, giáo viên cần phân 
tích cho các em hiểu: nếu người học vốn từ vựng ít hoặc nắm từ vựng yếu thì 
người đó sẽ không nghe, nói và giao tiếp được. Khi đọc các câu, các bài đọc, các 
em sẽ không hiểu được nội dung bài và không làm được bài tập. Vì thế, từ vựng có 
vai trò rất quan trọng vì nó truyền tải quan điểm, tư tưởng của người nói. Đối với 
tiếng Anh, ngữ pháp giúp kết hợp từ lại với nhau nhưng ý nghĩa lại ở trong từ ngữ; 
chúng ta càng biết được nhiều từ vựng thì việc giao tiếp càng thuận lợi hơn. Cũng 
như trong tiếng Việt, từ vựng chính là nguyên liệu để nói, khi bắt đầu học thì 
chúng ta sẽ phải học từ từ rồi mới đến câu. Và không ai có thể bỏ qua công đoạn 
học từ vựng, dù là bạn học ngôn ngữ gì. Thử tưởng tượng, nếu như chúng ta muốn 
truyền đạt một ý tưởng, hay một thông điệp nào đó nhưng không có vốn từ vựng 
thì chúng ta sẽ diễn đạt bằng cách nào ? Thực tế, khi chúng ta giao tiếp với người 
nước ngoài, hầu như chúng ta không mấy để ý đến ngữ pháp, mà chỉ cần sử dụng 
vốn từ để giúp họ hiểu được chúng ta muốn nói gì.
 Mặt khác, từ vựng không chỉ là yếu tố, là điều kiện giúp truyền đạt những tư 
tưởng, tình cảm và ý nghĩ mà nó còn giúp chúng ta hiểu được người khác nói gì, có 
như vậy chúng ta mới có thể giao tiếp được.
 Giáo viên : Trần Thị Hương Trà - Trường Tiểu học Trần Phú 5 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 4.
 _____________________________________________________________________________
 ___
thể đoán thì giáo viên nên giải thích cho học sinh hiểu nghĩa của từ; Nếu từ đó 
không khó lắm thì giáo viên nên cho học sinh đoán dựa vào ngữ cảnh của bài.
 Ví dụ: Cũng với bài dạy Unit 15 “When’s Children’s Day ?” ở trên. (Hình 
ảnh) Ngoài càng từ chủ động tôi đã nêu ở trên thì các từ như: smart, party và join 
được coi là từ bị động. Và giáo viên chỉ cần cho học sinh nhìn tranh, đặt vào ngữ 
cảnh và nội dung câu có chứa từ đó, cho học sinh đoán nghĩa của từ và hiểu nghĩa 
của nội dung bài mà không cần đi sâu, dạy từng bước như những từ chủ động.
 Chuẩn bị tốt trang thiết bị dạy học (máy tính, máy chiếu, tranh ảnh, flash 
card, vật thật) phù hợp với nội dung của bài ; chuẩn bị, sắp xếp lớp học phù hợp 
để tổ chức các hoạt động đạt hiệu quả tốt nhất.
 Lựa chọn hình thức vào bài gây hứng thú và kích thích sự tập trung của các 
em vào bài học, tạo được không khí thoải mái trong giờ học. Thông thường, sau 
khi giới thiệu từ vựng, tôi đã hướng dẫn cho học sinh theo trình tự 4 bước như sau:
 Bước 1 - Nghe: Giáo viên cho học sinh nghe từ mới bằng cách đọc mẫu 
hoặc mở băng từng từ một.
 Bước 2 - Nói: Sau khi cho các em nghe từ 2- 3 lần, giáo viên cho cả lớp 
nhắc lại rồi gọi một vài em nhắc lại.
 Bước 3 - Đọc: Khi học sinh nghe và nhắc lại từ, giáo viên viết từ lên bảng, 
yêu cầu cả lớp đọc đồng thanh và gọi đọc cá nhân đồng thời sửa lỗi phát âm cho 
các em. Tôi cần hướng dẫn kĩ cách phát âm, nhấn trọng âm từ và cho học sinh thực 
hiện lại nhiều lần.
 Bước 4 - Viết: Yêu cầu học sinh viết từ vựng vào vở sau khi thực hành xong 
kĩ năng nghe, nói, đọc và hiểu nghĩa của từ.
 Tóm lại, để có một tiết dạy và học từ vựng đạt hiệu quả, giáo viên cần chuẩn 
bị chu đáo về đồ dùng dạy học, lên kế hoạch và xác định rõ mục tiêu từ đó xác 
định loại từ vựng và các bước dạy chúng.
 3. Một số thủ thuật trong phần giới thiệu từ vựng
 3.1. Giới thiệu từ thông qua các đồ dùng trực quan- Visuals
 a) Tranh ảnh - Picture.
 Giới thiệu từ thông qua tranh ảnh có lẽ là cách thông dụng nhất mà giáo viên 
thường sử dụng trong quá trình giảng dạy vì hiện nay các hình ảnh được khai thác 
qua phần mềm Sách mềm.vn hay internet đều rất phong phú, bắt mắt, dễ sử dụng 
và tiết kiệm. Phương pháp này có thể áp dụng cho hầu hết các bài dạy.
 Giáo viên : Trần Thị Hương Trà - Trường Tiểu học Trần Phú 7 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 4.
 _____________________________________________________________________________
 ___
 Hình 2: Giáo viên đang giới thiệu các môn học
 Trong dạy học môn Tiếng Anh có nhiều đồ dùng trực quan có thể sử dụng 
vào việc dạy từ vựng, nhưng bản thân nhận thấy sử dụng tranh và vật thật là đơn 
giản và phù hợp với trình độ của học sinh tiểu học bởi đồ dùng trực quan giúp tiết 
học sôi nổi, học sinh hứng thú, không cảm thấy nhàm chán và đặc biệt nó gần gũi, 
kích thích trí tưởng tượng và tư duy ở các em, giúp các em khắc sâu và nhớ lâu từ 
vựng.
 3.2. Giới thiệu từ bằng cử chỉ, điệu bộ - Mine
 Trong dạy học, bản thân tôi khá thường xuyên sử dụng thủ thuật này để dạy 
từ vựng, đặc biệt là các từ liên quan đến hoạt động và thấy rất hiệu quả. Mỗi lần 
quan sát giáo viên làm cử chỉ, điệu bộ, học sinh tỏ ra rất thích thú, kèm theo đó là 
những nụ cười sảng khoái giúp các em có một cảm giác rất thoải mái như đang 
chơi trò chơi, các em rất mạnh dạn đoán từ mà không áp lực vì trả lời sai.
 Ví dụ: Khi dạy Unit 5: Can you swim ? - Lesson 1, nói về các hoạt động như 
bơi, nhảy dây, nấu ăn Tôi sẽ thực hiện một vài cử chỉ, điệu bộ minh họa và hỏi: 
What am I doing ?
 Giáo viên : Trần Thị Hương Trà - Trường Tiểu học Trần Phú 9 SKKN: Một số kinh nghiệm dạy từ vựng trong môn Tiếng Anh cho học sinh lớp 4.
 _____________________________________________________________________________
 ___
 4. Vận dụng linh hoạt một số phương pháp giúp học sinh củng cố và ghi 
nhớ từ vựng
 Sau khi thực hiện các bước giới thiệu từ, dạy từ, giúp học sinh biết cách phát 
âm, sử dụng từ thì công đoạn quan trọng nhất theo bản thân tôi đó là giúp các 
em củng cố từ và ghi nhớ từ để có thể sử dụng trong các tình huống giao tiếp. Để 
thực hiện công đoạn này, tôi thường áp dụng những cách sau:
 4.1. Sử dụng trò chơi - Game
 Nói đến trò chơi thì chúng ta không thể không biết tới vai trò và tầm quan 
trọng của nó trong dạy học môn Tiếng Anh, đặc biệt là trong việc dạy từ vựng. Trò 
chơi giúp tạo không khí thoải mái, kích thích sự hứng thú, giảm áp lực trong qua 
trình học, phù hợp với tâm lí của học sinh tiểu học. Thông qua trò chơi, học sinh có 
thể củng cố, ôn tập và ghi nhớ các từ vựng dễ dàng hơn đồng thời củng cố kĩ năng 
nói và giao tiếp. 
 Dưới đây là một số trò chơi tôi thường áp dụng trong quá trình dạy từ vựng:
 a) Pass the ball
 Đối với trò chơi này, bất cứ học sinh nào cũng phải chuẩn bị để nói vì quả 
bóng có thể dừng lại ở bất kì bạn nào. Trò chơi giúp rèn kĩ năng nói và kích thích 
tính tự giác của học sinh.
 Cách chơi: Học sinh ngồi hoặc đứng thành hình tròn hoặc có thể ngồi theo vị 
trí của lớp học. Giáo viên sẽ bật một bài nhạc / bài hát và học sinh bắt đầu chuyền 
bóng theo vòng / hàng. Khi nhạc dừng lại em nào đang cầm quả bóng thì phải nói 
một từ trong chủ đề giáo viên yêu cầu. Nếu nói đúng thì tiếp tục chơi nếu không sẽ 
bị loại và sẽ bị phạt khi trò chơi kết thúc. Cứ như thế cho đến khi hết bài nhạc và 
giáo viên sẽ đưa ra hình phạt đối với các bạn chưa trả lời được như hát một bài hát 
bằng tiếng Anh hoặc nhảy điệu bộ theo bài hát.
 Ví dụ: Sau khi dạy Unit 12: What does your father do ?- Lesson 1. Tôi tổ 
chức trò chơi Pass the ball với chủ đề là “nghề nghiệp”. Học sinh vừa nghe nhạc 
vừa chuyền bóng. Khi đoạn nhạc dừng, quả bóng đến tay ai thì người đó nói các từ 
về nghề nghiệp như: farmer, teacher, nurse, driver, factory worker. Tôi cho học 
sinh chơi đến khi học sinh nói được hết các từ hoặc kiểm tra được nhiều em.
 Giáo viên : Trần Thị Hương Trà - Trường Tiểu học Trần Phú 11