Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh Lớp 4 trong học tập môn tin học

 Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin 
 học tiểu học
 MỤC LỤC
 Trang
 MỤC LỤC: .. 1
 I. PHẦN MỞ ĐẦU:................................................................................. 3
 1 Lí do chọn đề tài: ................................................................................... 3
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:.............................................................. 4
 3. Đối tượng nghiên cứu: .......................................................................... 4
 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu: .............................................................. 5
 5. Phương pháp nghiên cứu: ..................................................................... 5
 II. PHẦN NỘI DUNG: ............................................................................ 5
 1 Cơ sở lí luận:.......................................................................................... 5
 2. Thực trạng:............................................................................................ 6
 2.1. Thuận lợi – khó khăn:........................................................................ 7
 2.2. Thành công - hạn chế:........................................................................ 8
 2.3. Mặt mạnh - mặt yếu:.......................................................................... 9
 2.4. Nguyên nhân:..................................................................................... 9
 2.5. Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra: ........... 9
 3. Giải pháp, biện pháp: .........................................................................
 10
 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp. .................................................... 
10
 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:.....................
 15
 3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp: .........................................
 25
 Người thực hiện: Đinh Ngọc Quốc 1 Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin 
 học tiểu học
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lí do chọn đề tài
 Ngày nay với sự phát triển nhảy vọt của khoa học công nghệ nói chung, của 
ngành tin học nói riêng, với những tính năng ưu việt. Đây được coi là một phần 
không thể thiếu được của nhiều ngành trong cuộc sống xây dựng và phát triển xã 
hội, mà Đảng và Nhà nước đã xác định rõ, ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học 
và CNTT, truyền thông cũng như những yêu cầu đẩy mạnh của ứng dụng 
CNTT. Đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH, mở cửa và hội 
nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng và thế giới nói chung.
 Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Ngành Giáo dục đã đưa môn 
Tin học vào trong nhà trường và ngay từ bậc tiểu học, học sinh được tiếp xúc 
với môn Tin học để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền móng cơ sở ban 
đầu để học những phần nâng cao trong các cấp tiếp theo.
 Trong những năm gần đây, việc thay sách giáo khoa và mở các lớp bồi 
dưỡng, tập huấn đồng thời là việc bồi dưỡng phương pháp giảng dạy mới đã 
hoàn chỉnh từ cấp Tiểu học. Trong các phương pháp được giới thiệu bồi dưỡng, 
tập huấn, đáng chú ý hơn cả là phương pháp: Thảo luận nhóm trong lớp học.
 Vì thế để tạo cho học sinh tham gia một cách chủ động và tích cực trong 
việc học thì cần đẩy mạnh việc dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” thông qua 
việc cho học sinh thảo luận nhóm ngay trong lớp dưới sự hướng dẫn của giáo 
viên. 
 Đối với môn Tin học thì điều đó lại càng cần thiết, vì có những kiến thức 
trừu tượng, khó hiểu, mà các em lại không có nhiều thời gian cho môn học này, 
và cũng vì các em phải tập trung cho các môn học chính. Nhưng làm sao vận 
dụng tốt phương pháp thảo luận nhóm để giảng dạy môn Tin học? Sẽ được tổ 
chức như thế nào? Mục tiêu của bài là gì? Cách thực hiện ra sao?... Quả là một 
vấn đề đang đặt ra nhiều thử thách mà người giáo viên cần phải nghiên cứu giải 
quyết.
 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi đã đạt chuẩn quốc gia mức độ I và đang 
ra sức phấn đấu xây dựng trường lên mức độ II, các danh hiệu học sinh giỏi cấp 
 Người thực hiện: Đinh Ngọc Quốc 3 Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin 
 học tiểu học
 Nghiên cứu về hoạt động thảo luận nhóm trong môn tin học tiểu học của 
học sinh lớp 4A trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi xã Quảng Điền huyện 
Krông Ana tỉnh Đắk Lắk ( Năm học 2014-2015).
 5. Phương pháp nghiên cứu
 Phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp này đã tạo được một môi 
trường học tập thuận lợi mà ở đó trí tuệ tập thể đã được phát huy cũng như vai 
trò hoạt động xã hội của cá nhân được trải nghiệm.
 Để làm được điều này giáo viên thường xuyên tổ chức các buổi chuyên đề, 
tập huấn kỹ năng đặt câu hỏi, ra đề làm sao có tính thống nhất.
 II. PHẦN NỘI DUNG
 1. Cơ sở lí luận
 Đối với phương pháp thảo luận nhóm thì nó đã được hình thành rất lâu. 
Trong số các phương pháp dạy học đang sử dụng, phương pháp dạy học thảo 
luận nhóm có nhiều ưu thế trong thực hiện mục tiêu giáo dục hiện nay tránh 
được lối học thụ động trên lớp, giáo viên thường đưa ra nhiều biện pháp để kích 
thích khả năng tư duy và sáng tạo của học sinh.
 Học tập chịu sự tác động của các tác nhân nhận thức, xã hội, văn hoá, nhân 
cách do vậy dạy học phải tổ chức các dạng như tác động đa dạng cho học sinh 
tham gia, phải tạo ra các hoạt động dạy học đa dạng như tác động nhận thức cá 
nhân (tự phát hiện, tìm tòi và lĩnh hội); tác động xã hội, văn hoá (như gắn việc 
học với hoàn cảnh cụ thể, với bối cảnh văn hoá và xã hội, thời đại); phải tạo ra 
các tác động tâm lí (sự hợp tác, gắn kết, chia sẽ trách nhiệm và lợi ích).
 Có thể nói, mô hình thảo luận nhóm sẽ giúp cho học sinh cố gắng tìm hiểu 
và phát biểu trong nhóm của mình để trình bày cho cả lớp, đồng thời tinh thần 
hợp tác trong nhóm sẽ được phát huy và hỗ trợ lẫn nhau giữa các thành viên 
trong nhóm.
 Người thực hiện: Đinh Ngọc Quốc 5 Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin 
 học tiểu học
xây dựng cho học sinh một hướng tư duy chủ động, sáng tạo. Giáo viên phải có 
sự học tập, sự say mê cùng với lòng quyết tâm cao mới có thể đạt được yêu cầu 
của công việc, bởi vì học sinh ít khi được tiếp xúc với máy tính. Vì vậy, với 
chuyên đề này tôi đưa ra những suy nghĩ của mình với mong muốn, góp phần 
trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ học tập lẫn nhau để cùng tiến bộ. Đó cũng là nội 
dung, mục đích hướng tới của sáng kiến kinh nghiệm này.
 Tin học là ngành nghiên cứu về việc tự động hóa xử lý thông tin bởi một hệ 
thống máy tính cụ thể hoặc trừu tượng. Với cách hiểu hiện nay, tin học bao hàm 
tất cả các nghiên cứu và kỹ thuật có liên quan đến việc xử lý thông tin. Trong 
nghĩa thông dụng, tin học còn có thể bao hàm cả những gì liên quan đến các 
thiết bị máy tính hay các ứng dụng tin học văn phòng.
 2.1.Thuận lợi – Khó khăn
 * Thuận lợi
 Tuy môn Tin học là một môn mới và là môn học tự chọn nhưng nhà trường 
đã tạo điều kiện để học sinh có thể học từ khối lớp 3, mua sắm máy móc và 
trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn tin học đầy đủ.
 Giáo viên được đào tạo những kiến thức cơ bản về tin học để đáp ứng yêu 
cầu cho dạy và học môn tin học trong bậc tiểu học.
 Phòng Giáo dục huyện Krông Ana đã thành lập Tổ Chuyên môn chuyên 
biệt tin học cấp tiểu học từ năm 2010. Hàng năm tổ Chuyên môn chuyên biệt 
thường xuyên tổ chức các buổi Chuyên đề, Tập huấn, đặc biệt là tổ chức các 
buổi thao giảng, dự giờ nhằm trao đổi học hỏi chuyên môn, trao đổi kinh nghiệm 
giữa giáo viên tin học trong toàn huyện để nâng cao chất lượng giảng dạy. 
 Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực 
mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành.
 * Khó khăn
 Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi đã có một phòng máy vi tính để cho học 
sinh thực hành, nhưng số lượng học sinh nhiều. Vì vậy cũng gây một số khó 
khăn cho việc thực hành trên máy của học sinh.
 Người thực hiện: Đinh Ngọc Quốc 7 Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin 
 học tiểu học
 Tăng cường động cơ học tập, làm nảy sinh những hứng thú mới. Kích thích 
sự nghiên cứu, suy nghĩ, tư duy, và cách giải quyết vấn đề nhanh gọn.
 Tạo không khí thỏa mái, bài học diễn ra sôi nổi hào hứng hơn.
 * Mặt yếu 
 Một số em còn ỉ lại các bạn trong nhóm mà không chịu trao đổi.
 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động đến biện pháp nhằm phát huy 
tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin học tiểu học.
 Ảnh hưởng của phương pháp dạy truyền thống.
 Kinh nghiệm dạy học của giáo viên chưa nhiều.
 Vấn đề kinh nghiệm trong dạy học là vấn đề tạo nên sự thành công, mang 
lại chất lượng giáo dục cao. Đòi hỏi phải có thâm niên dạy học nhiều.
 2.5. Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
 Đánh giá kết quả học tập của học sinh là một khâu quan trọng nhằm nhận 
biết khả năng nhận biết của học sinh, để từ đó giáo viên căn cứ vào thực tế để có 
những biện pháp điều chỉnh cho phù hợp với phương pháp cũng như đối tượng 
học sinh.
 Việc ra các câu hỏi để học sinh thảo luận là khâu quan trọng nhất, câu hỏi 
phải rỏ ràng, thực tế, phù hợp với môn học và với trình độ của học sinh nhưng 
yêu cầu phải rộng, phải đa dạng để phát huy tính sang tạo và am hiểu của học 
sinh.
 Tổng số Ghi 
 Giỏi Tỷ lệ Khá Tỷ lệ TB Tỷ lệ Yếu Tỷ lệ
 HS chú
 25 2 8% 8 32% 7 28% 8 32%
 Bảng 1: Khảo sát chất lượng đầu năm học của học sinh lớp 4A
 Trường TH Nguyễn Văn Trỗi (Năm học 2014-2015)
Qua kiểm tra khảo sát chất lượng đầu năm, học sinh lớp 4A trường TH Nguyễn 
Văn Trỗi năm học 2014-2015 nhiều em còn rụt rè, còn ngại thao tác, không hợp 
 Người thực hiện: Đinh Ngọc Quốc 9 Một số biện pháp nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập môn Tin 
 học tiểu học
 Giáo viên đóng vai trò trọng tài, cố vấn, kiểm tra, kết luận. 
 ❖ Vai trò của phương pháp thảo luận nhóm: 
 Đối với học sinh: 
 Hoạt động nhóm là một phương pháp rất tốt về tư duy logic, về cách đào 
sâu và trau rồi kiến thức, giúp cho học sinh bước đầu biết nêu và giải quyết vấn 
đề khoa học, biết phân tích, đánh giá, nhận xét những nhận định của người khác 
và bảo vệ ý kiến của mình với những suy luận có căn cứ. Qua thảo luận nhóm 
giúp học sinh hình thành giao tiếp, tổ chức lãnh đạo, khả năng tư duy, tinh thần 
hợp tác, trao đổi, giúp đỡ, hoà nhập cộng đồng. 
 Đối với giáo viên: 
 Phương pháp hoạt động nhóm giúp giáo viên có điều kiện bổ sung và mở 
rộng những kiến thức, giúp giáo viên đánh giá sự tiếp thu của học sinh và trình 
độ tư duy của các em. Giáo viên có điều kiện trực tiếp uốn nắn những tri thức 
sai lệch, không chuẩn xác và định hướng kiến thức cần thiết cho học sinh. Thảo 
luận nhóm còn là nơi áp dụng và kiểm nghiệm tính đúng đắn của những phương 
pháp và phương thức giảng dạy và học tập có tính đặc thù của môn học, cũng 
như đối với phần, chương, mục của bài giảng.
 * Biện pháp
 Có rất nhiều cách thức khác nhau để giáo viên có thể nâng cao hiệu quả của 
những tiết thảo luận, nếu như giáo viên là người có tâm huyết, được đào tạo tốt, 
nắm chắc quy trình và có biện pháp tổ chức thảo luận hữu hiệu thì người dạy có 
thể phát huy tối đa mặt tích cực của phương pháp thảo luận nhóm, nó là phương 
pháp có nhiều ưu việt nó đã phát huy được tính tích cực, tự giác của người học 
và khả năng thực thi tương đối cao so với các phương pháp khác. Để sử dụng có 
hiệu quả phương pháp này trong giảng dạy môn tin học, theo tôi, giáo viên cần 
phải:
 + Thứ nhất: Nắm được những nguyên tắc trong việc xây dựng quy trình 
thảo luận nhóm, bao gồm:
 Nguyên tắc đảm bảo mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh.
 Người thực hiện: Đinh Ngọc Quốc 11