Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh Lớp 4

 Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
 MỤC LỤC
PHẦN I. MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài: 1
1.1. Cơ sở lí luận 1
1.2. Cơ sở thực tiễn 3
2. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu: 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 5
4. Phương pháp nghiên cứu: 5
PHẦN II. NỘI DUNG 6
Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI 6
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: 6
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN: 8
1.Thuận lợi: 8
2. Khó khăn: 8
3. Thực trạng vấn đề nghiên cứu: 9
Chương II. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH 11
1. Lập kế hoạch cho một tiết dạy nghe: 11
2. Thực hiện tốt tiến trình dạy nghe: 12
3. Vận dụng phương pháp đổi mới dạy nghe trong sách TIẾNG ANH 4 14
4. Quy trình thực hiện dạy nghe cho ba mục nghe: 15
 Những kết quả đạt được khi áp dụng một số biện pháp dạy kĩ 18
năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 20
1. Kết luận: 20
2. Bài học kinh nghiệm: 20
3. Khuyến nghị: 21
 0/21 Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
nghiệm dạy và học môn Tiếng Anh ở tiểu học với tư cách là môn học tự chọn 
với thời lượng 2 tiết/tuần, từ lớp 3 đến lớp 5.
 Một trong những nguyên tắc cơ bản của chương trình tiếng Anh tiểu học 
là: hoạt động dạy học phải coi học sinh là chủ thể của quá trình học tập và giáo 
viên là người tổ chức, hướng dẫn, điều chỉnh hoạt động học của học sinh. Nội 
dung dạy học phải bám sát mục tiêu và nội dung chương trình. Các hoạt động 
dạy học phải đa dạng, phong phú; phải kết hợp hài hòa các phương pháp, kĩ 
thuật dạy học; sử dụng tốt chương trình, sách giáo khoa, tài liệu tham khảo và 
các phương tiện dạy học trong hoạt động dạy học. Dạy học cần được tổ chức 
thông qua các hình thức: học tập, vui chơi, hoạt động cá nhân, hoạt động theo 
cặp, hoạt động theo nhóm. Học sinh cần được luyện kết hợp các kĩ năng: nghe, 
nói, đọc, viết. Các yếu tố ngôn ngữ như ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp là phương 
tiện để hình thành các kĩ năng giao tiếp. Các hoạt động giao tiếp cần được tiến 
hành thông qua các chủ điểm, tình huống giao tiếp hấp dẫn cả về nội dung và 
hình thức. Học sinh tham gia hoạt động giao tiếp tích cực, chủ động, sáng tạo và 
có ý thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
 Mục tiêu của môn tiếng Anh ở tiểu học ngoài việc bám sát mục tiêu chung 
của bậc tiểu học còn nhằm: 
 • Bước đầu hình thành cho học sinh các kĩ năng giao tiếp cơ bản, đơn giản 
 bằng Tiếng Anh trong giao tiếp hằng ngày ở nhà trường và gia đình: kĩ 
 năng nghe, nói, đọc, viết; trong đó nhấn mạnh hai kĩ năng nghe và nói.
 • Cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản, đơn giản về Tiếng Anh, 
 giúp học sinh bước đầu có những hiểu biết về đất nước, con người, nền 
 văn hóa của một số nước nói Tiếng Anh.
 • Góp phần hình thành cho học sinh thái độ tích cực đối với Tiếng Anh, 
 thông qua việc học Tiếng Anh học sinh có thêm hiểu biết và tình yêu đối 
 với Tiếng Anh. Việc dạy học môn Tiếng Anh cũng góp phần hình thành 
 phương pháp học tập và phát triển nhân cách, trí tuệ của học sinh.
 Từ đó đến nay đã trải qua một chặng đường 25 năm môn Tiếng Anh được 
đưa vào chương trình giáo dục Tiểu học và cũng là một môn chính trong các kỳ 
thi phổ thông với mục tiêu giúp các em học sinh trên cơ sở rèn luyện 4 kỹ năng: 
Nghe, Nói, Đọc, Viết; đạt được khả năng thông thạo Tiếng Anh ở chương trình 
phổ thông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự học, tìm hiểu khoa học kỹ thuật 
hiện đại và kho tàng văn hóa phong phú của thế giới. 
 2/21 Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
 - Không có môi trường tiếng, do các em sống ở khu vực nông thôn hiếm có 
điều kiện giao lưu, tiếp xúc với người nước ngoài, ít được thực hành tiếng.
 Tuy nhiên học sinh lớp 4 lại có những ưu điểm như: nghe và bắt chước ngữ 
điệu của nhân vật khá nhanh, nhận biết tuyến nhân vật và nội dung tranh nhanh, 
rất hứng thú với việc phát hiện tranh (các nội dung nghe ở lớp 4 đều liên quan 
đến nhận biết tranh); nếu giáo viên biết tận dụng kênh hình có sẵn trong sách 
hoặc tranh do giáo viên chuẩn bị và biết phát huy hết những ưu điểm trên thì đây 
cũng là một thuận lợi góp phần tạo động cơ nghe cho học sinh.
 Nghe (Listening) được coi là việc quan trọng đầu tiên, nghe được và nói 
được là cơ sở giao tiếp. Nếu nghe sai thì dẫn đến nói sai, đọc sai và cũng không 
thể viết đúng Điều này làm cho tôi luôn trăn trở, suy nghĩ để tìm ra biện pháp 
giúp cải thiện và tăng cường kĩ năng nghe cho học sinh.
 Để giúp các em vượt qua những trở ngại trên tôi đã chọn đề tài “Một số 
biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4" với mong muốn sẽ 
phần nào giúp các em học sinh lớp 4 nghe môn Tiếng Anh có hiệu quả tốt hơn, 
tích cực và chủ động trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến thức của bài học.
2. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu:
 Với việc nghiên cứu thành công đề tài, sáng kiến kinh nghiệm sẽ giúp giáo 
viên có được những kinh nghiệm sau:
 - Cách thức tổ chức dạy kỹ năng nghe có hiệu quả. 
 - Các bước tiến hành dạy kỹ năng nghe có hiệu quả.
 - Hướng dẫn học sinh tự luyện tập, rèn luyện để có kỹ năng và kỹ xảo 
nghe Tiếng Anh.
 - Giúp học sinh củng cố kiến thức đã học trong chương trình lớp 4.
 - Phát triển năng lực giao tiếp bằng Tiếng Anh của học sinh.
 Để thực hiện tốt đề tài nghiên cứu, người thực hiện đề tài này cần phải thực 
hiện các nhiệm vụ sau: 
 - Nghiên cứu các tài liệu hướng dẫn Tiếng Anh, các kỹ thuật dạy nghe.
 - Thao giảng, dạy thử nghiệm. 
 - Dự giờ đồng nghiệp, trao đổi, rút kinh nghiệm.
 - Kiểm tra, đánh giá kết quả việc nắm bài của học sinh để từ đó có sự điều 
chỉnh, bổ sung hợp lý.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
 - Đề tài xoay quanh vấn đề nghiên cứu giảng dạy và học tập kỹ năng nghe 
Tiếng Anh của giáo viên và học sinh bậc Tiểu học truờng Tiểu học.......... 
 4/21 Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
 PHẦN II: NỘI DUNG
 Chương I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
 Nghe là một phản xạ hoàn toàn tự nhiên từ khi sinh ra đã có. Nghe là quá 
trình sóng âm đập vào màng nhĩ và chuyển lên não. Não biến đổi sóng âm thanh 
thành ngữ nghĩa. Quá trình này cần sự tập trung chú ý rất cao. Nói cách khác, 
nghe được là quá trình tập trung chú ý để giải mã sóng âm thanh thành ngữ 
nghĩa. Lắng nghe là nghe một cách tập trung và có mục đích để thu nhận thông 
tin, nghe kết hợp với quan sát. Con người được học nói, học đọc, học viết rất 
nhiều nhưng kĩ năng nghe chiếm đến 53% thời gian giao tiếp lại ít được chú ý dạy. 
 Kĩ năng nghe Tiếng Anh đóng vai trò rất quan trọng trong tất cả các kĩ 
năng Tiếng Anh. Ví dụ: Khi giao tiếp với người nước ngoài, ta có thể không nói 
được hoàn chỉnh nhưng chỉ cần nghe hiểu đối phương nói gì, ta vẫn có thể dùng 
những cử chỉ, hành động để diễn tả. Nghe là đầu vào của quá trình giao tiếp và 
Nói như là đầu ra. Nếu nói được Tiếng Anh nhưng kĩ năng nghe lại kém thì 
xem như việc giao tiếp Tiếng Anh cũng trở thành con số 0.
1. Mục đích dạy học:
 Mục đích của việc dạy ngoại ngữ không phải là cung cấp cho học sinh 
kiến thức của ngôn ngữ đó, mà mục đích cuối cùng của việc dạy ngoại ngữ nói 
chung, Tiếng Anh nói riêng là dạy học sinh khả năng giao tiếp bằng Tiếng Anh. 
Khả năng giao tiếp của học sinh thể hiện qua các kỹ năng: Nghe, Nói, Đọc, Viết. 
Kỹ năng nghe Tiếng Anh của học sinh được hình thành qua một quá trình học 
tập rèn luyện trong môi trường Anh ngữ. Ngoài việc học tập ở trường lớp, học 
sinh phải tự học tập rèn luyện nghe thông qua các hình thức và các phương thức 
khác nhau. 
 Kỹ năng nghe là khả năng sử dụng kiến thức ngôn ngữ vào mục đích nghe 
hiểu bằng Tiếng Anh.
2. Các yếu tố cơ bản trực tiếp tác động đến hiệu quả của dạy kỹ năng nghe.
 * Giáo viên:
 - Với phương pháp dạy học mới, tích cực thì giáo viên đóng vai trò chỉ 
đạo, điều khiển học sinh hoạt động trong giờ học. 
 - Để tiến hành dạy kỹ năng nghe có hiệu quả nghe có hiệu quả thì giáo 
viên cần thực hiện tốt các yếu tố cơ bản sau:
 + Chọn và sử dụng linh hoạt các kỹ thuật dạy nghe phù hợp với từng nội 
dung bài dạy. 
 + Tổ chức, điều khiển lớp học, phân bố thời gian hợp lý.
 6/21 Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Thuận lợi:
 Mặc dù có những điều kiện khách quan và chủ quan ảnh hưởng trực tiếp 
trong quá trình giảng dạy nhưng chúng tôi đã biết khắc phục vượt lên những khó 
khăn trước mắt, từng bước nâng cao chất lượng giờ dạy nghe môn Tiếng Anh 
nhằm đáp ứng mục đích chương trình, SGK mới.
 * Về phía giáo viên:
 - Bước đầu đã tiếp cận sử dụng các kỹ thuật dạy học đặc trưng - kỹ thuật 
dạy nghe.
 - Đã quen và chủ động với cách thức tổ chức một tiết dạy nghe. 
 - Phối hợp khá linh hoạt các kỹ thuật dạy học.
 - Sáng tạo ra nhiều đồ dùng dạy học phù hợp với nội dung các tiết dạy, vì 
vậy nhiều tiết dạy nghe trở nên sinh động, có sức lôi cuốn và đạt hiệu quả cao. 
 - Sử dụng vận hành các trang thiết bị dạy học hiện đại phục vụ tốt cho quá 
trình dạy nghe: băng đĩa, máy cassette, máy chiếu... 
 * Về phía học sinh:
 - Học sinh đã được quen dần với học nghe.
 - Có một số học sinh đã nghe và nhận biết được giọng đọc, nói của người 
bản ngữ.
 - Phần lớn học sinh nghe được những bài nghe có nội dung đơn giản, vừa 
phải thực hiện được các yêu cầu, bài tập của giáo viên sau khi nghe lần 2.
 - Một số học sinh đã hình thành kỹ năng, kỹ xảo trong học tập.
2. Khó khăn:
 * Giáo viên:
 Vẫn còn một số giáo viên gặp một só khó khăn nhất định trong việc thực 
hiện các thao tác, kỹ thuật dạy nghe, trong việc lựa chọn các kỹ thuật cho phù 
hợp với từng tiết dạy, từng giai đoạn của tiết dạy. Còn ngại sử dụng hoặc sử 
dụng chưa thành thạo đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy nghe (projector, đài 
cat-set, hình minh họa, power point...) 
 * Học sinh: 
 - Động cơ để nghe hiểu bằng Tiếng Anh còn hạn chế. 
 - Nhiều em ít có cơ hội để nghe, ít tiếp cận với các thông tin đại chúng mà 
qua đó có thể nghe Tiếng Anh. 
 - Một số em còn ngại nghe và nói bằng Tiếng Anh, còn sợ bị mắc lỗi. 
 - Môn nghe hiểu còn mới với các em. 
 - Học sinh chưa quen với tốc độ đọc, nói trong băng của người Anh. 
 8/21 Một số biện pháp dạy kĩ năng nghe Tiếng Anh cho học sinh lớp 4
 Trong quá trình giảng dạy, bản thân tôi đảm nhận khối 3. Với ý thức vừa 
nghiên cứu đặc điểm tình hình học tập bộ môn của học sinh vừa tiến hành, rút 
kinh nghiệm. Ngay từ đầu năm học tôi đã định hướng cho mình một kế hoạch và 
phương pháp cụ thể để chủ động điều tra tình hình học tập của học sinh do lớp 
mình phụ trách. 
 Kết quả điều tra cụ thể như sau: 
 Hoàn thành tốt Hoàn thành Chưa hoàn thành
 Lớp TSHS
 SL % SL % SL %
 4C 57 8 14 44 77,2 5 8,8
 4G 55 4 7,3 43 78,2 8 14,5
 4E 53 5 9,4 43 81,2 5 9,4
 4D 55 11 20 43 78,2 1 1,8
 Qua điều tra, tôi đã nhận ra rằng hầu hết các em nắm từ vựng không chắc, 
kỹ năng nghe và giao tiếp bằng Tiếng Anh còn hạn chế. Tôi đã tiến hành áp 
dụng một số biện pháp sau:
 10/21