SKKN Một số giải pháp dạy học môn Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch ở Lớp 4 nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Mĩ thuật

 PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN NGHĨA HƯNG
 TRƯỜNG TIỂU HỌC NGHĨA HỒNG
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Một số giải pháp dạy học môn Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch
 ở lớp 4 nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Mĩ thuật
Tác giả: ĐỖ THỊ HIÊN
Trình độ chuyên môn: CAO ĐẲNG
Chức vụ: GIÁO VIÊN MỸ THUẬT
Nơi công tác: TRƯỜNG TIỂU HỌC NGHĨA HỒNG
 Nghĩa Hồng, ngày 10 tháng 5 năm 2021 I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SKKN
 Trong công tác dạy và học, người thầy giáo có tâm huyết bao giờ cũng tập trung 
vào việc đổi mới cách dạy và học. Bởi mục tiêu của người thầy luôn chú trọng vào 
đối tượng người học, giúp người học hiểu và nhận thức ra vấn đề cần chuyển tải một 
cách hiệu quả. “Khổng Tử “ đã có câu nói rất hay: Thầy dạy không biết mỏi, trò học 
không biết chán. Đạt được như vậy có nghĩa là người thầy đã đổi mới cách dạy - trò 
đã đổi mới cách học.
 Thông thường, việc dạy học Mĩ thuật trong trường tiểu học ở Việt Nam dạy theo 
phân phối chương trình với các phân môn độc lập như vẽ trang trí, vẽ theo mẫu, vẽ 
tranh, thường thức mĩ thuật và tập nặn tạo dáng. Với môn học này học sinh chỉ cần 
một quyển vở tập vẽ, bút chì, hộp màu hoặc đất nặn. Điều này cũng giới hạn phần 
nào sự hứng thú và sáng tạo của học sinh. Việc phân phối các phân môn xen kẽ nhau 
chủ yếu nhằm mục đích để học sinh không cảm thấy nhàm chán khi học nên sự liên 
kết giữa bài trước với bài sau thường lỏng lẻo, đôi khi không liên quan. Việc này 
hạn chế sự liên tưởng, vận dụng kiến thức cũ vào bài học mới và khó tích hợp kiến 
thức liên môn. 
 So với phương pháp truyền thống, dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới của 
Đan Mạch có nhiều ưu điểm trong việc phát huy khả năng sáng tạo của học sinh, tiết 
học rất thoải mái, sinh động. Phương pháp này không chỉ đơn giản là cung cấp tri 
thức, hướng dẫn thực hành, mà còn phát triển các năng lực toàn diện cho học sinh 
như: năng lực trải nghiệm, biểu đạt, phân tích - giải thích, trình bày, giao tiếp - đánh 
giá, tạo cơ hội cho học sinh thực hành, ứng dụng trong học tập và cuộc sống. Trên 
cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ thuật, giáo viên sẽ tổ chức dạy cho các em 
học Mĩ thuật qua các hoạt động Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu đạt, tạo hình 
3D từ các vật tìm được, Xây dựng cốt truyện... Thông qua các hoạt động tạo hình sẽ 
khơi gợi và phát huy được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các 
em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của học sinh trong cuộc sống. 
Đây là một chương trình giáo dục Mĩ thuật Tiểu học năng động, phát huy, rèn luyện 
được nhiều kỹ năng cho học sinh, đặc biệt là kỹ năng sống, một sự thay đổi lớn cả 
về phương pháp lẫn mục tiêu giáo dục của bộ môn Mĩ thuật ở Tiểu học. Ngoài việc 
thay đổi nội dung phân phối chương trình, sự thay đổi hình thức tổ chức lớp học 
phần lớn được thông qua hoạt động nhóm thì vấn đề để học sinh tiếp thu được kiến 
thức, phát triển tư duy, sáng tạo ra những sản phẩm mĩ thuật là một trong những vấn 
đề trọng tâm khiến giáo viên không khỏi tránh được những khó khăn, vướng mắc. 
Vì theo phương pháp mới, mỗi chủ đề sẽ thực hiện bằng nhiều quy trình mĩ thuật 
khác nhau, giáo viên hoàn toàn không hướng dẫn học sinh thực hành mà chủ yếu do 
học sinh tự tìm hiểu vấn đề.
 Có thể nói ưu điểm của phương pháp dạy học mới theo dự án SAEPS là tích cực, 
mà ở đó học sinh chủ động, tự lực khai thác tri thức dưới sự hướng dẫn của giáo 
viên. Các phương pháp dạy học mới được triển khai trong dự án đã kích thích sự say 
mê, hứng thú trong học tập, bồi dưỡng phát triển năng lực cảm thụ thẩm mĩ, năng 
lực tư duy và trí tưởng tượng của học sinh.Chính từ tính ưu việt của phương 
pháp này, tôi đã mạnh dạn tiến hành nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số Biện Biện pháp 5: Tăng cường nhận xét, đánh giá học sinh
 4. Tổ chức thử nghiệm hoặc khảo nghiệm.
 Tổ chức dạy thực nghiệm với lớp 4.
 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 1. Sưu tầm tài liệu có liên quan: 
 2. Vấn đáp:
 3. Quan sát: 
 4. Thực nghiệm: 
 5. Phân tích, tổng hợp:
 5. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
- Tìm hiểu quá trình dạy và học bộ môn Mĩ thuật ở lớp 4.
- Tìm hiểu những vấn đề cơ bản thường gặp, những tình huống, ưu điểm, hạn chế 
qua quá trình dạy và học bộ môn mĩ thuật học sinh khối 4 trường Tiểu học Nghĩa 
Hồng.
- Thời gian nghiên cứu từ đầu năm học 2020 – 2021 đến nay.
 sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng 
phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động 
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh". Đồng thời còn nêu 
rõ: “Mục tiêu giáo dục Tiểu học nhằm giúp cho học sinh những cơ sở ban đầu nhưng 
rất quan trọng cho sự hình thành và phát triển nhân cách một con người, chuẩn bị tốt 
cho các em về các mặt đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và lao động để học sinh 
tiếp tục học lên trung học hoặc đi vào cuộc sống tùy theo nhu cầu và nguyện vọng 
bằng những hình thức thích hợp”. Điều này khẳng định giáo dục thẩm mĩ trong 
trường Tiểu học là một nội dung có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các mặt giáo dục 
khác, tạo nên sự hoàn thiện trong việc phát triển nhân cách của học sinh. Chính vì 
vậy việc giáo dục và bồi dưỡng cho học sinh có trình độ văn hoá thẩm mĩ phổ thông 
là hết sức cần thiết. 
 4. Nội dung của dạy học theo phương pháp Đan Mạch
 Điểm nổi bật của phương pháp dạy học này là giáo viên có thể chủ động theo 
từng nội dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ thuật trong một bài dạy. Nội dung chương 
trình giáo dục Mĩ thuật theo phương pháp mới không theo trình tự các bài như 
chương trình hiện hành, mà giáo viên căn cứ vào đó để xây dựng các chủ đề cho phù 
hợp. Mỗi chủ đề tạo thành một quy trình mỹ thuật tương tác và tích hợp giữa 5 nội 
dung: Vẽ theo mẫu, Vẽ trang trí, Vẽ tranh, Tập nặn tạo dáng, Thường thức Mỹ thuật. 
Mỗi chủ đề sẽ lồng ghép giáo dục nhiều mục tiêu và được thực hiện ít nhất là 2 tiết, 
nhiều nhất là 5 tiết hoặc cũng có thể hơn.
 Tóm lại: Qua quá trình áp dụng hiệu quả như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu 
thực trạng dạy và học môn Mĩ thuật 4 tại trường Tiểu học.
 5. THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC MĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 
 1. Nhận xét thực trạng dạy và học mĩ thuật ở trường tiểu học.
 Hiện nay ở các trường Tiểu học hầu hết đã có đủ giáo viên được đào tạo chuyên 
dạy môn Mĩ thuật. Do vậy chất lượng giảng dạy luôn được giáo viên quan tâm, đầu 
tư đúng mức. Tuy nhiên việc dạy bộ môn Mĩ thuật vẫn còn rất nhiều bất cập do nhiều 
yếu tố khác nhau, chưa đạt được kết quả như mục tiêu giáo dục đề ra.
 Qua các đợt tập huấn do Sở Giáo dụcvà phòng Giáo dục quận tổ chức, đại đa số 
giáo viên đều nắm được các bước thực hiện một quy trình dạy mĩ thuật theo phương 
pháp Đan Mạch, Các giáo viên tham gia dạy chuyên đề cũng được Ban giám hiệu 
nhà trường tạo điều kiện về thời gian, công việc, phối kết hợp với các thầy, cô trong 
nhóm nghiên cứu để có thể dự giờ lẫn nhau, giúp giáo viên có thể trải nghiệm phương 
pháp mới cùng các đồng nghiệp. Khi tham tập huấn và dạy chuyên đề thử nghiệm, 
chúng tôi nhận thấy tính ưu việt của dự án là lấy học sinh làm trung tâm, đồng thời 
xây dựng quy trình tương tác và tích hợp các phân môn cho từng nội dung học tập, 
nhưng áp dụng vào giảng dạy như thế nào thì hầu hết còn rất mơ hồ. Bản thân giáo 
viên, khi chịu trách nhiệm triển khai và thực hiện tiết dạy vận dụng và lồng ghép 
phương pháp đan mạch, cũng như nhiều giáo viên chuyên trách khác không tránh 
được những khó khăn vướng mắc, lúng túng khi thực hiện. Về nội dung các chủ đề - Cơ sở vật chất của nhà trường khang trang, sạch đẹp.
 - Nội dung chương trình Mĩ thuật Tiểu học có một số bài không phù hợp vì 
mang yếu tố đặc thù vùng miền, nhưng theo phương pháp mới thì giáo viên có thể 
điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế địa phương, khả năng nhận thức của 
học sinh mà không quá phụ thuộc vào khuôn khổ của chương trình hiện hành.
* Về phía học sinh:
 - Các hoạt động của mỗi chủ đề nối tiếp liền mạch nhau, làm cho học sinh 
luôn cảm thấy hào hứng khi được khám phá, sáng tạo với nhiều trải nghiệm.Mặt 
khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo, được trao đổi, học hỏi từ bạn rất 
nhiều. Thông qua hoạt động mỹ thuật thực tế, học sinh tự mình làm tích lũy được 
cách biểu đạt, phân tích, đánh giá, tự lựa chọn và nhận thức để hình thành, phát triển 
những năng lực cá nhân. Chính bản thân các em sẽ tự tin trình bày những ý kiến cá 
nhân trước tập thể.
 - Có thể nói việc giảng dạy bộ môn Mĩ thuật rất hiện hành rất tốt, học sinh rất 
yêu thích môn học vì là một giờ học không gò bó, không có nhiều áp lực. Đó chính 
là một lợi thế, không phải môn học nào cũng có được.
 b. Khó khăn:
* Về phía giáo viên:
 - Trang thiết bị phục vụ môn học chưa nhiều, chưa đủ đáp ứng nhu cầu cho 
dạy - học Mĩ thuật.
 - Nhà trường chưa có phòng học chức năng. Đối với phương pháp mới này 
ĐDDH cho giáo viên là không có sẵn, hầu hết giáo viên phải tự chuẩn bị vật mẫu 
cho giáo viên và học sinh, phương tiện, đồ dùng trực quan.. .
* Về phía học sinh:
Bảy quy trình dạy - học Mĩ thuật chủ yếu là đề cao khả năng tự học của học sinh, 
nhưng để thực hiện được một quy trình các em phải chuẩn bị rất nhiều vật dụng như 
: giấy A0, A4, giấy bồi, kẽm, băng keo, hộp giấy, vật dụng tìm được. Điều này quả 
là khó khăn cho cả giáo viên và học sinh, vì bản thân các em chưa thể tự chuẩn bị 
được mà phải có sự hỗ trợ từ phía phụ huynh. Với “vị trí” của môn học như hiện nay 
thì sự nhiệt tình của phụ huynh có được như mong muốn? Nhiều em hoàn cảnh khó 
khăn có được hộp màu và giấy vẽ đã là may mắn.
 II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI CÓ SKKN MANG LẠI
 1. Điều tra cơ bản.
 Trong những năm học vừa qua, tôi được phân công giảng dạy môn Mĩ thuật lớp 
4A5, tôi thấy hầu hết các em đều thích học vẽ, các em học tập với tinh thần hăng 
say, cảm nhận được cái hay, cái đẹp được thể hiện từ nội dung và hình thức mỗi khi 
các em vẽ một bức tranh. Bên cạnh đó còn một số học sinh nhút nhát, rụt rè chưa 
mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình, một số em còn chán nản không thích 
học vẽ, dẫn đến chất lượng bài vẽ hưa tốt. Tất cả những vấn đề trên rất đáng lo ngại, ngắn, dài và kết nối, liên kết, xâu chuỗi các hoạt động quy trình với nhau, kết thúc 
hoạt động này sẽ là mở đầu cho hoạt động tiếp theo Cụ thể khi xây dựng kế hoạch 
dạy học theo phương pháp mới, giáo viên cần phải chú ý tới:
+ Mục tiêu bài học: Mỗi bài học, tiết học đều có mục tiêu chung là hướng tới hình 
thành cho học sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng lực diễn đạt 
bằng lời nói, học sinh tưởng tượng và sáng tạo được một câu chuyện bằng ngôn ngữ 
mĩ thuật. Tuy nhiên, giáo viên vẫn cần xác định rõ mục tiêu cụ thể của bài học đó là 
học sinh hiểu được gì? Thực hiện như thế nào và làm được gì?
 1.3. Ví dụ minh họa:
 1.3.1. Chủ đề Em sáng tạo cùng những con chữ
 + Nội dung tiết 1 là: Tìm hiểu về kiểu chữ nét đều, chữ nét thanh nét đậm
 - Mục tiêu tiết 1là:Hs nêu được đặc điểm của kiểu chữ nét đều, nét thanh nét 
đậm và kiểu chữ trang trí.
 -Tạo dáng chữ tên mình hoặc người thân theo ý thích.
 - Biết giới thiệu và nhận xét sản phẩm 
 - Nội dung chủ đề: Nội dung các chủ đề phải vừa sức học sinh, phù hợp với 
tâm lý lứa tuổi của các em.
 + Nội dung tiết 2 là: Sáng tạo cùng những con chữ (cá nhân)
 + Mục tiêu tiết 2 là - Trang trí và vẽ màu sản phẩm tiết 1.
 - Biết giới thiệu, nhận xét sản phẩm.
 + Nội dung tiết 3 là: - Sáng tạo cùng những con chữ (theo nhóm)
 + Mục tiêu tiết 3 là : - Biết sắp xếp sản phẩm của cá nhân trang trí tạo thành 
sản phẩm nhóm.
 - Biết giới thiệu, nhận xét sản phẩm. 
 - Điều kiện tiên quyết: Đó là những yêu cầu thiết yếu để quá tình giảng dạy 
có hiệu quả, bao gồm: Tạo điều kiện để học sinh học qua nhiều kênh; chú ý khả 
năng, phong cách học của từng học sinh; kết hợp kiến thức của bản thân học sinh và 
chiến lược học tập;xây dựng môi trường học tập thân thiện, truyền cảm hứng cho 
các em.
 - Môi trường học tập: Học tại lớp, học ở phòng chức năng hay sân trường. Môi 
trường học tập thoải mái sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình dạy và học.
 - Quá trình đánh giá học: Mỗi quá trình học là một sâu chuỗi các hoạt động 
diễn ra.
 - Đánh giá: giá từng giai đoạn và đánh giá cả quá trình thực hiện.
 Môn Mĩ thuật là môn dành thời gian chủ yếu cho học sinh thực hành, do vậy 
giáo viên cần thiết kế tổ chức các hoạt động trải nghiệm phong phú, đa dạng nhưng