Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu phương pháp phối hợp và vẽ màu theo chủ đề của học sinh Lớp 4

 Th«ng tin chung vÒ s¸ng kiÕn
1.Tªn s¸ng kiÕn: "Nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p phèi hîp vµ vÏ mµu theo chñ ®Ò 
cña hs khèi líp 4".
2. LÜnh vùc ¸p dông s¸ng kiÕn: M«n mÜ thuËt, khèi líp 4..
3. T¸c gi¶:
 Hä vµ tªn: NguyÔn ThÞ Lîi. Giíi tÝnh: N÷
 Ngµy/ th¸ng/ n¨m sinh: 13/ 08/ 1986.
 Tr×nh ®é chuyªn m«n: Cao ®¼ng.
 Chøc vô, ®¬n vÞ c«ng t¸c: Gi¸o viªn, tr­êng tiÓu häc Lª Ninh.
 §iÖn tho¹i: 0967161528.
4. Chñ ®Çu t­ t¹o ra s¸ng kiÕn: Tr­êng tiÓu häc Lª Ninh.
5. §¬n vÞ ¸p dông s¸ng kiÕn lÇn ®Çu( nÕu cã): Tr­êng tiÓu häc Lª Ninh.
§Þa chØ: Lª Ninh, Kinh M«n, H¶i D­¬ng.
Sè ®iÖn tho¹i: 03203823181
6. C¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ¸p dông s¸ng kiÕn: Gi¸o viªn d¹y bé m«n mÜ thuËt, ë 
khèi líp 4, cã kiÕn thøc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y tèt.
7. Thêi gian ¸p dông s¸ng kiÕn lÇn ®Çu: Th¸ng 1/ 2015.
 t¸c gi¶ X¸c nhËn cña ®¬n vÞ ¸p dông s¸ng kiÕn 
 ( kÝ, ghi râ hä tªn ) 
 NguyÔn ThÞ Lîi
 1 PhÇn 2: M« t¶ s¸ng kiÕn.
 ë bËc tiÓu häc, häc sinh ®ang häc ch÷, häc vÇn, häc c¸c phÐp to¸n ®¬n gi¶n th× 
viÖc häc mÜ thuËt còng kh«ng v­ît ra khái quü ®¹o nµy. ë ®©y chóng ta thÊy r»ng 
bËc tiÓu häc lµ c¸i nÒn, c¸i mãng, lµ b­íc ®i ®Çu tiªn. ChÝnh v× thÕ môc tiªu cña bé 
m«n nµy còng ®­îc x¸c ®Þnh rÊt râ rµng, d¹y mÜ thuËt nh»m cung cÊp cho häc sinh 
nh÷ng kiÕn thøc ban ®Çu, h×nh thµnh nh÷ng kÜ n¨ng cÇn thiÕt ®Ó häc sinh hoµn 
thµnh c¸c bµi tËp theo yªu cÇu cña ch­¬ng tr×nh. H¬n n÷a ®ất nước ta đang bước 
vào thời kỳ đổi mới, thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với 
truyền thống Việt Nam. Yếu tố cơ bản và nền tảng để phát triển xã hội, tăng trưởng 
kinh tế nhanh và bền vững đó là phát triển nguồn nhân lực con người. Hay nói 
cách khác là phát triển và đổi mới giáo dục trong đó có môn Mĩ thuật - một môn 
học chính thức của cấp tiểu học. Xuất phát từ nhận thức trước đây thường xem 
môn Mĩ thuật là môn phụ cho nên các ngành, các cấp chưa quan tâm nhiều về trí 
tuệ, thời gian cũng như trang thiết bị, đồ dùng học tập đặc biệt là phương pháp dạy 
học chủ yếu còn mang nặng phương pháp dạy học cổ truyền, máy móc, rập khuôn, 
chưa chú trọng đến giáo dục thẩm mĩ. Vì vậy hiệu quả chưa cao, chưa đáp ứng 
được mục tiêu môn học. Mà chúng ta đã biết giáo dục thẩm mĩ cho học sinh là 
nhiệm vụ chính của môn Mĩ thuật. Bởi con người ta luôn có khát vọng vươn tới cái 
đẹp, mà muốn cho mỗi người trong đó có trẻ em tiếp cận và cảm thụ một cách đầy 
đủ về cái đẹp nói chung, về màu sắc nói riêng thì việc rèn luyện kĩ năng sử dụng 
màu sắc phù hợp cho học sinh lớp 4 là một việc làm hết sức cần thiết. Có năng 
khiếu và yêu thích môn vẽ nhưng phải có kĩ năng chuẩn mực để vẽ đẹp, hợp lí và 
sáng tạo. .
 Trong chương trình giáo dục mới, môn Mĩ thuật được xem như là một phương 
tiện giáo dục quan trọng trong việc giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Ngoài việc 
cung cấp cho học sinh một số kiến thức mĩ thuật phổ thông còn giúp các em hiểu 
biết về cái đẹp, hoàn thành các bài tập của chương trình, đồng thời còn tạo điều 
kiện để học tốt các môn học khác. Và điều quan trọng hơn vận dụng những hiểu 
biết kiến thức mĩ thuật vào học tập cũng như sinh hoạt hàng ngày.
 Môn Mĩ thuật rèn luyện cho học sinh cách quan sát, khả năng tìm tòi, tư duy, 
sáng tạo để góp phần hình thành phẩm chất của người lao động mới. Giúp học sinh 
nhận thức được vẽ đẹp của Mĩ thuật dân tộc và có ý thức giữ gìn và bảo tồn nền mĩ 
thuật đậm đà bản sắc dân tộc của chúng ta. Vì vậy, muốn giáo dục cái đẹp để các 
em tiếp nhận và cảm thụ được một cách đầy đủ, biến nó thành những giá trị thẩm 
mĩ thực sự cho bản thân thì việc giáo dục thẩm mĩ nói chung và rèn luện kĩ năng sử 
 3 gắng làm sao có thể truyền đạt kiến thức của mình tới các em một cách nhanh nhất, 
đầy đủ nhất và dễ hiểu nhất. 
 Vì là một giáo viên trẻ, tôi có nhiều điều kiện để tiếp xúc, víi các phương 
tiện hiện đại. Với những hiểu biết của mình về máy vi tính, tôi thiết nghĩ nếu có thể 
sử dụng những phương tiện này vào bài giảng thì sẽ có thể đạt nhiều kết quả tốt. 
Bởi vì hiện nay trên thị trường, trên mạng Intemet, trên tivi...có rất nhiểu các loại 
băng hình, tranh ảnh rất phong phú, nhiều thể loại, hình thức thể hiện khác nhau, 
những trào lưu nghệ thuật mới... Nếu như các em học Sinh được xem, được biết 
đến thì các em sẽ mở rộng được hiểu biết của mình về nghệ thuật hội hoạ và làm 
phong phú thêm trí tưởng tượng, phát huy trí sáng tạo của mình trong suy nghĩ và 
vẽ tranh.
 Với mục tiêu làm thế nào để đổi mới thực sự về phương pháp dạy học Mỹ 
thuật trong trường phổ thông nói chung và trong trường tiểu học nói riêng. Đặc 
biệt là làm thế nào để giáo viên Mỹ thuật không phải quá vất vả trong việc chuẩn 
bị đồ dùng dạy học, phương tiện dạy học.
 Với mục đích giúp học sinh hình thành khái niệm mỹ thuật, khái niệm về bố 
cục, mầu sắc, hình mảng, tình cảm thẩm mỹ cho học sinh, đặc biệt giúp học sinh 
hình thành kiến thức về ngôn ngữ tạo hình, cụ thể là ngôn ngữ hội hoạ một cách 
đơn giản và hiệu qu¶
 a. Phạm vi nghiên cứu:
 - Kinh nghiệm không đi sâu vào nghiên cứu những vấn đề mở rộng về kiến 
thức cơ bản của môn Mĩ thuật cho học sinh mà chỉ nghiên cứu về rèn luyện kĩ năng 
sử dụng màu sắc phù hợp cho học sinh lớp 4.
 - Đối tượng nghiên cứu là học sinh khối 4 thuộc đơn vị tôi đang công tác.
 b. Nhiệm vụ của kinh nghiệm
 - Nghiên cứu ph­¬ng ph¸p phèi hîp vµ vÏ mµu theo chñ ®Ò cña hs khèi líp 4". 
Thực trạng kết quả học vẽ của học sinh được xem xét nghiên cứu qua bài thực 
hành.
 - Trên cơ sở đó đề xuất một một số ý kiến nhằm gây ấn tượng ban đầu tốt về mức 
độ màu sắc, cách sử dụng màu nhằm nâng cao chất lượng dạy - học môn Mĩ thuật 
ở cấp Tiểu học.
2. C¸c ph­¬ng ph¸p sö dông ®Ó nghiªn cøu kinh nghiÖm.
 5 2. ChÊt l­îng ®Çu n¨m: 
 Cô thÓ ®Çu n¨m häc 2013- 2014 t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t, chÊt l­îng khi 
c¸c em lµm bµi vÏ mµu, ®èi víi häc sinh khèi 4 ë 3 líp nh­ sau:
 Líp 4A Líp 4B
 Sè HS vÏ hoµn Sè HS vÏ hoµn
 Sè HS vÏ hoµn Sè HS vÏ hoµn
 thµnh tèt mµu thµnh tèt mµu 
 Tæng thµnh ch­a cã Tæng thµnh ch­a cã 
 s¾c cã ®Ëm s¾c cã ®Ëm 
 ®Ëm nh¹t(A) ®Ëm nh¹t(A
 sè nh¹t(A+) sè nh¹t(A+)
 SL % SL % SL % SL %
 25 7 28 18 72 24 5 21 19 79,2
 Líp 4C
 Sè HS vÏ hoµn Sè HS vÏ hoµn
 Tæng thµnh tèt mµu s¾c cã thµnh ch­a cã ®Ëm 
 sè ®Ëm nh¹t(A+) nh¹t(A
 SL % SL %
 30 8 27 22 73,3
 II. Gi¶i ph¸p thùc hiÖn
Trªn c¬ së lÝ luËn, vµ thùc tr¹ng cña häc sinh t«i nhËn thÊy thùc tiÔn ch­a ®¸p øng 
®­îc yªu cÇu. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn vµ ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm cã trong 
thùc tÕ t«i xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p mµ t«i ¸p dông cã hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y häc 
cho häc sinh. 
1/. C«ng t¸c chÈn bÞ cÇn thiÕt cho bµi gi¶ng.
 ChuÈn bÞ cho mét bµi gi¶ng cã ý nghÜa v« cïng quan träng. C¶ gi¸o viªn 
(ng­êi d¹y) vµ häc sinh (ng­êi häc) ®Òu ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o cho mét bµi 
häc. Mäi yÕu tè cña bµi ®­îc chuÈn bÞ tèt th× tiÕt d¹y sÏ hiÖu qu¶, thµnh c«ng, 
ng­îc l¹i nÕu kh«ng chuÈn bÞ tèt sÏ lóng tóng mÊt thêi gian vµ kh«ng hiÖu qu¶.
 a/. Sù chuÈn bÞ ®èi víi gi¸o viªn.
 7 dµng h¬n. Gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ cho bµi gi¶ng cña m×nh nh÷ng tranh vÏ. TÊt c¶ 
®Òu thÓ hiÖn trªn giÊy khæ lín ®Ó häc sinh dÔ quan s¸t (trùc quan ®ñ râ, ®ñ to). 
ViÖc chuÈn bÞ nµy cã t¸c dông trùc tiÕp tíi gi¸o viªn rÊt lín. Cã nã gi¸o viªn thao 
t¸c c¸c b­íc trªn b¶ng rÊt linh häat, lµm cho giê gi¶ng lÝ thuyÕt kh«ng mÊt nhiÒu 
thêi gian, kh«ng bÞ lóng tóng ViÖc chuÈn bÞ trùc quan tèt cßn gióp häc sinh h×nh 
thµnh kh¸i niÖm vÒ mµu mét c¸ch nhanh nhÊt, ®¬n gi¶n nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. 
 * §èi víi viÖc chuÈn bÞ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn: §Ó so¹n 
bµi vµ gi¶ng bµi tèt, gi¸o viªn tËp trung vµo nh÷ng ph­¬ng ph¸p hiÖu qu¶ khi d¹y 
vÏ nh­: Ph­¬ng ph¸p trùc quan; ph­¬ng ph¸p so s¸nh; gîi më; vÊn ®¸p vµ luyÖn 
tËp. Gi¸o viªn ph¶i biÕt c¸ch kÕt hîp linh häat gi÷a c¸c ph­¬ng ph¸p nµy víi nhau, 
t¹o thµnh mét ph­¬ng ph¸p tæng hîp phï hîp víi tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng, phï hîp víi 
bµi gi¶ng, g¾n liÒn víi thùc tiÔn. §Ó ph­¬ng ph¸p cña m×nh chuÈn bÞ cã hiÖu qu¶ 
th× gi¸o viªn nhÊt thiÕt cÇn dù kiÕn ®­îc c¸c t×nh huèng d¹y häc, cã nh÷ng t×nh 
huèng ®¬n gi¶n th× gi¸o viªn cã thÓ sö lý tèt trong bÊt k× hoµn c¶nh nµo, nh­ng 
còng cã nh÷ng t×nh huèng khã gi¸o viªn cÇn cã sù chuÈn bÞ tèt ®Ó sö lÝ. Gi¸o viªn 
cÇn ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng t×nh huèng khi häc sinh kh«ng hiÓu vµ cÇn ph¶i ®¬n gi¶n 
ho¸ nh÷ng côm tõ mang tÝnh chuyªn m«n tèi thiÓu nµy. Nh­ bè côc, gam mµu 
nãng, l¹nh mµu ®Ëm, mµu nh¹t.
 Mäi ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc cña gi¸o viªn tuy cïng nh»m cung cÊp kiÕn thøc 
vµ ph¶i theo nh÷ng quy ®Þnh chung nh­ng khi vËn dông, gi¸o viªn kh«ng ®ßi hái, 
kh«ng b¾t buéc tÊt c¶ häc sinh lµm bµi nh­ nhau vµ tu©n thñ mét c¸ch m¸y mãc, 
rËp khu«n theo c¸i chung. Häc sinh tuy vÏ cïng mét bµi nh­ng s¶n phÈm sÏ rÊt 
kh¸c nhau vÒ nÐt, vÒ h×nh, vÒ mÇu, vÒ c¸ch bè côc, c¸ch nh×n, c¸ch hiÓu, c¸ch c¶m 
nhËn cña mçi häc sinh kh¸c nhau sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã nhiÒu vÎ kh¸c nhau. 
V× thÕ, cã thÓ nãi, kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh phô thuéc vµo sù “giµu cã” kiÕn 
thøc, vµo “nghÖ thuËt truyÒn ®¹t” cña gi¸o viªn. Nh­ng quan träng h¬n c¶ lµ kh¶ 
n¨ng c¶m nhËn cña häc sinh. Bëi lÏ häc sinh cã thÝch thó th× míi chÞu khã suy 
nghÜ, t×m tßi vµ thÓ hiÖn b»ng c¶m xóc cña m×nh. VÏ cã c¶m xóc bao giê còng cã 
hiÖu qu¶ cao. V× thÕ d¹y häc mÜ thuËt nãi chung vµ rÌn cho häc sinh vÏ mµu nãi 
riªng kh«ng ®¬n gi¶n lµ d¹y vµ häc kÜ thuËt vÏ mµ cßn ph¶i kÕt hîp víi d¹y vµ häc 
c¶m thô thÕ giíi quan xung quanh. B¾t buéc, gß Ðp häc sinh trong häc mÜ thuËt sÏ 
dÉn ®Õn khu«n mÉu, ®ång ®iÖu.
 Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn cÇn ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, sù ®éc 
lËp suy nghÜ, t×m tßi, s¸ng t¹o cña häc sinh vµ ®©y còng lµ t­ t­ëng chñ ®¹o cña 
ph­¬ng ph¸p d¹y häc mÜ thuËt nãi chung vµ daþ vÏ theo mÉu nãi riªng. KÕt qu¶ 
 9 ®å dïng cña häc sinh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®ã lµ: Vë mÜ thuËt (Vë tËp vÏ ®èi víi 
líp 1,2,3,4,5); bót vÏ (bót ch×, bót d¹ mÇu, bót s¸p mÇu). Häc sinh mµ ®· chuÈn 
bÞ ®­îc ®å dïng häc tËp tøc lµ giê gi¶ng ®· ®­îc gãp mét phÇn lín vµo hiÖu qu¶ 
cña giê d¹y.
 Nh­ chóng ta thÊy nÕu häc sinh kh«ng cã vë dÉn tíi häc sinh kh«ng lµm bµi, 
hoÆc lµm lÊy lÖ vµ ch¾c ch¾n phÇn chuÈn bÞ ë nhµ lµ häc sinh kh«ng hÒ chó ý, 
kh«ng muèn nãi lµ kh«ng cÇn chuÈn bÞ, vµ nÕu häc thiÕu mÇu, hoÆc bót ch× c¸c em 
sÏ thùc hµnh mét lµ b»ng bót mùc, hai lµ chê ®Ó m­în cña b¹n kh¸c. Nh­ vËy 
chóng ta thÊy rÊt râ häc sinh kh«ng chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp dÉn tíi hai hiÖn tr¹ng 
®ã lµ ë nhµ th× kh«ng chuÈn bÞ, ë líp th× l­êi lµm bµi. Do m­în ®å dïng häc tËp líp 
häc sÏ rÊt mÊt trËt tù vµ ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi chÊt l­îng tiÕt d¹y.
 * Nh­ vËy viÖc chuÈn bÞ tèt cña thÇy vµ cña häc sinh cho tiÕt häc mÜ thuËt sÏ 
®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho tiÕt häc vµ kh¾c phôc ®­îc c¸ch D¹y-Häc cò vµ l¹c hËu.
2. Thường xuyên quan tâm giáo dục cho học sinh biết yêu thích cái đẹp. 
Xuất phát từ nội dung và mục tiêu đã định, dạy học Mĩ thuật phải tạo điều kiện 
cho học sinh tiếp xúc, làm quen và bước đầu tập thể hiện cái đẹp, vận dụng nó vào 
học tập và sinh hoạt hàng ngày, điều đó chính là Mĩ thuật góp phần vào giáo dục 
thẩm mĩ cho học sinh. Dạy Mĩ thuật giáo viên phải gợi mở, cung cấp kiến thức tới 
học sinh để hướng kiến thức đó không những giúp học sinh dễ hiểu mà còn là động 
lực thúc đẩy sự phát triển, tìm tòi, sáng tạo hơn trong học tập. 
3. Yêu cầu học sinh nhớ tên ba màu cơ bản, dần dần nhận biết được các màu 
nhị hợp và tiến tới gọi tên màu thành thạo (hộp 12 màu), cao hơn nữa biết phân 
biệt màu đậm, màu nhạt:
 Mặc dầu các em đã nhận biết ba màu cơ bản từ bậc học mầm non song do đặc 
điểm tâm sinh lí của các em ở lứa tuổi này, việc ghi nhớ chưa lâu và chưa bền 
vững, nên việc nhắc nhở thường xuyên là một việc làm cần thiết. Đặc biệt các màu 
do pha trộn mà có (đỏ pha với vàng tạo thành màu da cam; đỏ pha với xanh lam 
tạo thành màu tím...), cao hơn phân biệt độ đậm nhạt của màu sắc, biết chọn những 
màu sắc phù hợp để vẽ vào tranh. 
 Giáo viên cần chuẩn bị kĩ nội dung và phương tiện, đồ dùng học tập, như tranh 
phiên bản lớn để học sinh dễ quan sát hơn, thông qua tranh mẫu, giáo viên giáo cần 
nói qua: Tranh dân gian có từ rất lâu đời, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ 
khác, nó thường được treo vào dịp Tết nên còn có tên gọi là tranh Tết. Tranh do 
các nghệ nhân làng Đông Hồ - Thuận Thành - Bắc Ninh khắc in màu bằng phương 
pháp thủ công, nội dung gần gũi với nông dân Việt Nam. Màu sắc thường được 
chiết xuất từ thiên nhiên như: Màu đen lấy từ than lá tre, than rơm, màu trắng lấy 
từ vỏ con sò, con điệp ở biển, màu vàng lấy từ đất gạch, màu xanh lấy từ lá cây... 
 11