Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh Lớp 4

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN
 =====***=====
 Mã SKKN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈNCHỮ VIẾT
 CHO HỌC SINH LỚP 4
 Lĩnh vực/Môn: Tiếng Việt
 NĂM HỌC 2015-2016 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 PHẦN 1: MỞ ĐẦU
 Chúng ta đều biết rằng: Chữ viết thể hiện cái nết con người. Rèn chữ viết 
chính là rèn nết người. Dạy cho học sinh viết chữ đẹp không chỉ đơn thuần là 
rèn cho các em những phẩm chất tốt như tính cẩn thận, tính kỉ luật, óc thẩm mỹ, 
lòng tự trọng, lòng say mê học tập mà còn tạo điều kiện cho các em học tốt ở các 
phân môn khác, tạo tiền đề giúp các em học tốt ở các bậc học cao hơn.
 Hơn thế nữa, chữ viết mang bản sắc riêng cho nền văn hóa của một dân 
tộc. Trong quá trình đổi mới nội dung và phương pháp dạy học thì chữ viết cũng 
là một nội dung được các nhà quản lý giáo dục, các thầy cô giáo và các bậc phụ 
huynh hết sức quan tâm. Trong những năm gần đây, ngành Giáo dục đã tổ chức 
hội thi viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh trên toàn quốc. Những hội thi đó 
đã thúc đẩy mạnh mẽ hơn phong trào rèn chữ - giữ vở vốn đã có nề nếp trong 
các trường Tiểu học. Mặt khác nó còn thể hiện được sự quan tâm của ngành 
Giáo dục, đặc biệt là về chất lượng chữ viết của học sinh Tiểu học.
 Là giáo viên Tiểu học, tôi đã ý thức được tầm quan trọng của việc rèn chữ 
viết cho học sinh. Việc rèn học sinh viết chữ đẹp (nhất là học sinh lớp 4 sống ở 
nông thôn còn nhiều khó khăn, hạn chế) không phải là dễ dàng mà đó là cả một 
quá trình bền bỉ, kiên trì, rèn giũa. Mỗi năm học qua đi, tôi lại rút ra cho mình 
thêm một chút kinh nghiệm về rèn chữ viết cho học sinh.
 Đầu năm học 2015-2016, tôi được BGH phân công chủ nhiệp lớp 4B. Các 
buổi đầu lên lớp, tôi thấy các con viết tương đối nhanh, vở sạch sẽ nhưng chưa 
có kĩ thuật để viết nhanh, chưa biết cách lia bút. Các em thường nhấc bút khi 
viết các con chữ trong một chữ, dẫn tới chữ viết chưa đẹp. Nhiều em viết còn sai 
lỗi chính tả, điểm đặt bút sai, sai các nét cơ bản. Do vậy tôi đã chọn và xin trình 
bày một vài kinh nghiệm nhỏ trong quá trình rèn chữ cho học sinh lớp 4 qua bài 
viết: “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”.
 2/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 PHẦN 3: NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận:
 Bậc Tiểu học là bậc học nền tảng giúp cho học sinh có khả năng học tốt ở 
các cấp học sau.
 Nếu học sinh không đạt kết quả tốt ở bậc Tiểu học thì khó đạt được kết 
quả tốt ở bậc học sau này.
 Dạy học và giáo dục ở Tiểu học không chỉ đặt nền móng cho giáo dục phổ 
thông mà còn đặt nền móng cho toàn bộ sự phát triển nhân cách con người, cho 
sự sáng tạo của học sinh sau này. Những gì thuộc về trí thức, kĩ năng, về hành vi 
và tính cách con người được hình thành và định hình ở học sinh Tiểu học sẽ theo 
suet cuộc đời các em trong cuộc sống hàng ngày.
 Trong mục tiêu môn Tiếng Việt ở bậc Tiểu học thì mục tiêu thứ nhất là: 
Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt như nghe, 
nói, đọc, viết để học tập và giao tiếp trong môi trường hoạt động của lứa tuổi. 
Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện các thao tác của tư 
duy. Như vậy kĩ năng viết là một trong bốn kĩ năng cơ bản của môn Tiếng Việt.
 Tuy nhiên, ở lớp 4 khối lượng kiến thức các môn học tăng dần đòi hỏi học 
sinh phải viết với tốc độ nhanh hơn lại không có phân môn Tập Viết nên ít có 
thời gian để rèn chữ. Chính vì vậy tôi thấy cần rèn chữ viết cho học sinh lồng 
ghép ở tất cả các môn học, đặc biệt là thông quan phân môn Chính tả. Ngoài ra 
tôi còn rèn chữ cho các em vào các tiết hướng dẫn học của chiều thứ sáu hàng 
tuần.
 2. Cơ sở khoa học.
 Chúng ta đều biết rằng khi dạy tập viết phải đảm bảo nguyên tắc phối hợp 
đồng bộ của các bộ phận cơ thể tham gia vào việc viết chữ.
 Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường 
kết hợp mắt nhìn, tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân 
tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu chữ, tìm sự giống và khác nhau 
của chữ cái đang học với chữ cái đã được học trước đó trong cùng một nhóm 
 4/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 4. Thực trạng về việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 4..
 4.1. Thuận lợi.
 Hầu hết các em đều có ý thức và thích được luyện viết chữ đẹp. Các em 
tham gia luyện chữ theo đúng sự chỉ bảo của giáo viên. Phụ huynh học sinh 
quan tâm, chuẩn bị tốt đồ dùng học tập để con em mình tham gia luyện viết.
 4.2. Khó khăn.
 Nhiều em viết chữ xấu, không có kĩ thuật khi viết, tốc độ viết lại chậm, 
chưa đáp ứng được với yêu cầu về kĩ năng viết chữ của học sinh Tiểu học.
 4.3. Nguyên nhân.
 - Học sinh ngồi sai tư thế, cầm bút không đúng cách, đặt vở sai.
 - Bút gai, vở nhòe.
 - Học sinh viết chưa đúng mẫu chữ, chưa đều nét.
 Đây là một trong những nguyên nhân chính làm cho chữ viết của các em 
còn xấu. Học sinh đã viết chữ trong 4 năm (từ năm lớp 1 đến năm lớp 4) nên nét 
chữ của các em tương đối ổn định (viết quen tay) nếu các em viết sai thì rất khó 
sửa.
 Học sinh có thể:
 + Viết ngả sang trái (đổ ngửa)
 Ví dụ:
 + Viết sai các nét cơ bản.
 Ví dụ:
 i HS viết i , i
 k k , k
 m m , m
 + Viết không đều nét hoặc không liền nét, không liền mạch và khoảng 
cách chưa hợp lý.
 6/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 5.2.2. Cách cầm bút.
 - Học sinh cầm bút và điều khiển bút bằng ba đầu ngón tay (ngón trỏ, 
ngón cái, ngón giữa của bàn tay phải)
 - Đầu ngón tay trỏ đặt phía trên, đầu ngón tay cái bên trái, phía bên phải 
của đầu bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay giữa.
 - Khi viết cần phối hợp cử động của cổ tay, khửu tay và cả cánh tay phải.
 5.2.3. Vị trí đặt vở khi viết chữ.
 - Vở viết cần đặt nghiêng so với mép bàn một góc khoảng 30 độ và 
nghiêng về bên tay phải.
 5.3. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị tốt đồ dùng học tập.
 Bút, vở là những công cụ quan trọng nhất của học sinh trong quá trình rèn 
chữ viết.
 Nếu bút gai và vở bị nhòe thì chữ viết và vở của học sinh khó mà đẹp 
được. Sở dĩ tôi khẳng định như vậy vì trong quá trình rèn chữ cho học sinh, nếu 
thấy em nào viết còn xấu chưa đúng mẫu chữ, tôi thường cầm bút thậm chí còn 
cầm tay viết mẫu chữ vào vở học sinh quan sát, vừa viết vừa hướng dẫn cách 
viết cho các em để các em biết cách khắc phục những sai sót của mình thì hầu 
hết là những chiếc bút đó bị gai quá khó có thể viết đẹp được.
 Mặt khác một số phụ huynh chỉ biết mua bút và vở cho con chứ không 
quan tâm xem bút đó viết như thế nào, vở đó ra sao? Bản thân tôi trong nhiều 
năm rèn chữ cho học sinh, tôi cùng đồng nghiệp trao đổi để định hướng giúp 
phụ huynh học sinh nên mua bút, vở như thế nào để tạo điều kiện tốt nhất cho 
các em khi viết.
 Để vở không bị nhòe mực, tôi thống nhất với các phụ huynh loại giấy vở 
nên dùng để các em viết chữ cho đẹp. Phụ huynh rất ủng hộ giáo viên về việc 
này vì tâm lý các bậc phụ huynh luôn mong mỏi con em mình ngày càng học 
giỏi, chữ viết ngày càng đẹp.
 8/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 + Để khắc phục tình trạng học sinh viết:
 Giáo viên nêu cách viết: Rê bút từ điểm cuối chữ O trúc xuống để gặp 
điểm bắt đầu của chữ cái e sao cho nét vòng ở đầu chữ cái o không to quá. Rê 
bút từ điểm cuối của chữ cái o sang ngang rồi lia bút viết tiếp chữ cái a hoặc chữ 
cái c thành oa (oc) sao cho khoảng cách giữa o và a (c) hợp lý, không quá gần 
hay quá xa.
 + Cách viết viết liền mạch:
 * Viết liền mạch vừa thực hiện được yêu cầu nét chữ vừa đảm bảo tốc độ 
viết nhanh.
 * Viết liền mạch là viết tất cả các hình cơ bản trong một chữ ghi tiếng rồi 
sau đó mới đặt dấu (kể cả dấu phụ của con chữ và dấu thanh).
 Ví dụ:
 Về vần ương: Viết liền mạch các hình cơ bản của chữ cái thành uong sau 
đó viết dấu phụ (hình móc câu) trên u vào o để thành ương.
 Về chữ ghi tiếng trường: Viết liền mạch các hình cơ bản của chữ cái thành 
truong, sau đó viết dấu phụ (hình móc câu) trên u vào o và dấu thanh (thanh 
huyền) trên chữ ơ để thành trường.
 * Đặt dấu thanh không đúng vị trí:
 Trường hợp này học sinh ít sai nhưng vẫn xảy ra do viết ẩu, do chưa nắm 
được nguyên tắc viết dấu thanh ở một số trường hợp đặc biệt.
 Ví dụ:
 lóa lóa
 của cuả
 Cách khắc phục:
 - Giáo viên nhắc nhở học sinh đánh dấu thanh cẩn thận.
 - Dấu thanh cần đặt trên âm chính của vần.
 + Nếu là nguyên âm đôi thì đặt dấu thanh ở con chữ thứ nhất của nguyên 
âm đôi (Khi chữ ghi tiếng không có âm cuối vần). Ví dụ: của, lúa
 + Nếu chữ ghi tiếng chứa nguyên âm đôi nhưng lại có âm cuối vần thì dấu 
thanh được viết ở vị trí con chữ thứ hai của nguyên âm đôi. Ví dụ: thuyền, 
luồng, trường
 10/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 - Học sinh cần nắm chắc một số quy tắc chính tả Tiếng Việt.
 Ví dụ:
 c , g , ng: o , ô , ơ
 a , ă , â
 u , ư
 k , gh , ngh: i
 e , ê
 hoặc
 + Âm đôi iê được viết là iê khi không có âm đệm
 VD: chiếm, tiêm
 + Âm đôi iê được viết là yê khi có âm đệm và âm cuối.
 VD: chuyển, thuyền.
 + Âm đôi ie được viết là ia khi không có âm đệm và không có âm cuối.
 VD: chĩa, mía, tỉa.
 5.6. Tạo cho học sinh có ý thức, có hứng thú, say mê trong việc rèn 
luyện chữ viết.
 Việc tạo ra cho học sinh có ý thức, say mê rèn chữ giữ vở là rất quan 
trọng vì bất cứ việc gì thành công được hay không phần lớn nhờ vào ý thức của 
bản thân.
 - Học sinh phải thấy được việc rèn chữ viết là nhiệm vụ của bản thân.
 - Phải chịu khó, kiên trì, bền bỉ và luôn có ý thức cố gắng thì chữ mới đẹp 
được.
 - Việc rèn chữ phải liên tục và học sinh phải có ý thức viết chữ đẹp ở tất 
cả các quyển vở của mình chứ không phải chỉ viết đẹp ở các quyển vở luyện 
viết. Qua thực tế giảng dạy tôi thấy việc giáo dục ý thức tốt cho học sinh đem lại 
hiệu quả rõ rệt trong việc rèn chữ cho các em.
 - Giáo viên cần đưa ra các tấm gương về luyện chữ cho học sinh noi theo:
 + Ở lớp: đưa ra những bài viết đẹp học sinh xem vở-học tập.
 + Ở trường: nêu một số bạn tiêu biểu ở cùng khối 4.
 12/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 Chính do biện pháp khích lệ, khen ngợi các em khi viết chữ đẹp đã làm 
cho các em hứng thú và không ngại viết chính tả cũng như các môn khác.
 Kết quả của học sinh chính là thành công của giáo viên. Để có được thành 
công đó, người giáo viên phải yêu nghề, mến trẻ, dành hết tâm huyết, trí lực cho 
nghề “trồng người”.
 Thời gian Số học sinh Viết đúng, đẹp Viết sai
 Đầu năm 62 40 = 63% 23 = 37%
 Cuối kì 1 62 50 = 80% 13 = 20%
 14/17 “Một số biện pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 4”
 DANH MỤC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dạy tập viết ở trường Tiểu học Lê A - Đỗ Xuân Thảo - Trịnh Đức 
 Minh - NXB Giáo dục.
2. Chương trình Tiểu học - NXB Giáo dục.
3. Đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy ở Tiểu học - Nguyễn Kế 
 Hào-Nguyễn Hữu Dũng- Bộ GD&ĐT.
4. Mẫu chữ viết trong trường Tiểu học (Theo QĐ số 31/2002/QĐ-Bộ 
 GD&ĐT ngày 14/6/2002 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT) - Bô GD&ĐT.
5. Hỏi-đáp về dạy và học phân môn Tập viết lớp 4 - chuyên đề giáo dục 
 Tiểu học 7/2003.
6. Giải đáp 88 câu hỏi về giảng dạy Tiếng Việt ở Tiểu học.
 16/17